Jose Luis Cuerda Martínez
Gidoilaria, zuzendaria eta ekoizlea
(Albacete. 1947 – Madril. 2020)
Gizon onbera eta ‘zeru zati’ berezia. Zuzenbidean hiru urte eman ondoren, utzi eta irrati- eta telebista-teknikari bihurtzea erabaki zuen. 1969an, Espainiako Telebistan hasi zen lanean, eta erreportajeak eta dokumentalak egin zituen informazio-zerbitzuentzat. Bost urtez 500 erreportaje eta dokumental baino gehiago egin zituen, Albacete 60ko hamarkadan (1965) nabarmendu behar dugu.
Telebistarako fikzioan (gidoia eta zuzendaritza) hasi zen Mala racha (1977) filmarekin, urte berean El túnel (zuzendaritza) egin zuen, eta arrakasta handia lortu zuen Total (1983, gidoia eta zuzendaritza) filmarekin.
1982an bere lehen film luzea egin zuen, Pares y nones (gidoia eta zuzendaritza).
Horrekin, ‘Madrilgo komedia’ izeneko korrontean kokatu zuen kritikak (Fernando Colomok bezala), baina ez zuen harekin bat egin.
1985 eta 1987 artean Salamancako Unibertsitateko Arte Ederretako fakultatean irakasle aritu zen.
Bere hurrengo filmak, El bosque animado (1987), etapa berri bat inauguratuko du bere ibilbide zinematografikoan, umore absurdua deiturikoa. Urtebete geroago, errealizadore gisa egindako lana agertuko zen, leihatilan arrakasta izateaz gain: Amanece, que no es poco (1988). Geroago, Así en el cielo como en la tierra (1995). Zineman eta telebistan txandakatzen da, eta Makinavaja(1997) telesailaren bigarren denboraldia nabarmentzen dugu, Ivak (El jueves) sortutako pertsonaia ezagun batean oinarritua.
- ------------------------------
Zinema ildoa aldatu zuen La lengua de las mariposas (1999) filmean, haur batek bere maisuarekin zuen harremanari buruz. Film honen ondoren, espainiar zinemari izaera ematen jarraitu du La educación de las hadas(2006), Los girasoles ciegos (2008) edo Todo es silencio (2012) lanekin. 1975etik gaur arte 20 bat lan zuzendu ditu (telebista eta zinema).
Gainera, 1996an Alejandro Amenabarren Tesís filmarekin (eta ondorengo filmekin) zinema-ekoizlearen rolean sartu zen. Arte Ederren Zirkuluko (Madril) Zuzendaritzako eta SGAEko Kontseiluko kide ere izan da, baina 2002az geroztik bere sekretua ardogile izatea da, Ourensen upategi bat erosi zuen eta Ribeiro ‘goi mailakoa' (San Clodio) egiten du.
Bere iritziz: “Gidoilariak ezin du borrokatu bere gidoia zuzendari baten ideia txiro edo bikainei gailentzeko. Izan ere, eleberrien egile asko kexu dira egiten diren egokitzapenengatik, baina inork ez du dirua itzultzen film horri uko eginez”.
“Espainian lan intelektualari ematen zaion estimua zero da”.
Bere lema, Hitchcocketik hartua: “Bere grazia handia du, baina duen grazia txarra”. Eta duela gutxi (2013): “Animoz prestatzen ari naiz pelikularik ez egiteko. Ez digute uzten egiten”.
Eta bere azken filmaren malefizioa hausteagatik,… ixiltasuna, 2018an Tiempo después egin zuen, Amanece… filmaren gidoiari berriro helduz. 2020an hil zen.
Fasera bisitak:
1552 Saioa 1997/03/18 El bosque animado
Oinarrizko filmegintza: Los girasoles ciegos (2008) · ¡Hay motivo! –fragmento- (2004) · La lengua de las mariposas (1999) · Tocando fondo (1993) · Amanece que no es poco (1989) · El bosque animado (1987) · Total (TV. 1983) · Pares y nones (1982) · El túnel (TV. 1977) · Mala racha (TV. 1977)