Fas: 4. Bol. 80eko hamarkada. ‘Gara’ (Izan ala Ez izan-en aurrean)

Fas = bidezkoa, zuzena (‘fas edo nefas terminoengatik)

Latinezko fas atque nefas:bidezkoa eta zilegi ez dena.

Espainiako 80ko hamarkada halaxe definitu zuen norbaitek: “zoriontsuak gineneko sasoi hartan festa-giroazen nagusi”. Hala ere, gatazka politiko handiak izan ziren hasieran, Tejeroren Estatu-kolpe saiakera tarteko (1981eko otsaila). Diktadura franquista atzean uzteko sasoi hari "Trantsizioa" deitu zitzaion.

Bereziki gure Bilbo Hiriak, orain Euskadi bezala (baita Euskal Herria ere!) aldaketa garaiak bizi ditu Autonomia Estatutua/Gernikako Estatutua onartu ondoren (1979ko urria). Eusko Jaurlaritza berrezarri zen, eta 1980ko martxoan Eusko Legebiltzarra eratu zen, EAJko Carlos Garaikoetxeak Lehendakari kargua hartuz. Horrek antolaketa eta kudeaketa politiko berria ekarri zuen "lurralde historiko" guztietara. "Autonomia" eta "kudeatzeko beste modu bat" abian jartzen dira.

Autonomien Espainia da, "gauza berrien" garaia da (dena berria zirudien), esnatzea, berpiztea, ernaberritzea... beste bizimodu bat posible da; aldaketa sozialak, telebista "berria", bideojokoak, kontsumismoa (publizitate iragarkiak), iraultza sexuala, kardadatuak, sorbaldakoak, best seller-ak, tamaina izugarriko telefono eramangarriak, Madrilgo "Movida" (olatu berria) deiturikoa… Aldi berean, El País, El Mundo, El Periódico, Interviú edo El jueves iristen dira kioskotara. Felipe Gonzalezek (PSOE) irabazi ditu 1982ko hauteskundeak. 1982 Munduko Futbol Txapelketa hartzen du Espainiak. La 2 telebista kateak (TVEn) erritmoa aldatzen du eta La 1k goizeko saioak emititzeari ekingo dio, arrakasta handiz gainera. Espainia Europar Batasunean sartzen da (1986) eta aurretik, 1982an, NATOri atxikitzeko ituna sinatu zuen, erreferendum eztabaidagarri baten ondoren (% 59,4ko parte-hartzea, eta baiezkoak irabazi zuen botoen % 56,84rekin baino ez).

Hamarkada horretan, PPD zentro eskuinak gobernatu zuen Portugal, eta, ondoren, PSD alderdiak hartu zuen agintea (Francisco de Sá Carneiro eta Francisco Pinto Balsemao), 1982an Nova Constituçao indarrean sartu zelarik. A. Cavaco Silva (PSD) lehen ministro izendatuko dute 1985ean. 1986an Portugal Europar Batasunean sartu zen, Europako funtsei esker bizi-kalitatea eta ekonomia neurrian hobetuz joan zirelarik.

Zinemari dagokionez, Valladolideko Semincik "Ana" (Margarida Cordeiro eta António Reis, 1982) saritu zuen Urrezko Galburuarekin. Urte horietan "zinema politikoa" eta "zinema latza”-ren arteko borroka modukoa zegoen. 1982tik aurrera, munduko zinemagileen banakako abentura bilakatu zen. Portugalgo Zinemateka independizatu egin zen, eta 1989an Filmen Artxiboen Nazioarteko Federazioaren (FIAF) urteroko kongresua antolatu zuen Lisboan. Hamarkada horretan, halaber, "Portugalgo zinemaren miraria" edo "portugaldar eskola" goraipatzen dituzte han eta hemen, eta nazioarteko arreta jasotzen hasten da Venezia, Cannes edota Valladolideko zine jaialdien partetik. Adibide bat jartzearren, Maria de Medeiros aktoreak oihartzun handia jasotzen du. Literaturan, José Saramago (errealismo berri baten azken errebeldea) edo António Lobo Antunes nabarmendu ditzakegu. Antzerkian, Novo Grupo-Teatro Aberto taldeak joera markatzen du beste hainbat kolektiborekin batera.

Bien bitartean, Frantzian, lur orotako ibilgailu bilakatutako François Miterrand-ek (PS) zentro-eskuineko Giscard D 'Estaing-i (UDF) gailentzen zaio 1981ean, eta estatu-krisi sakon baten susperraldia hasi zen enpresak nazionalizatuz, Europat Batasuna bultzatuz eta AEBetik eta Britainia Handitik (Reagan–Thatcher) bereiztuz. Alemaniako Helmut Kohl-ekin akordioa Verdunen (1984), eta Felipe Gonzalezi babesa Espainian. 1981ean heriotza-zigorra indargabetu zen, eta hamarkada horretan kultura, teknologia eta azpiegiturak bultzatu ziren. Armeniar talde baten atentatua 1983an Orlyko aireportuan eta Greenpeaceren Rainbow Warrior ontziaren hondoratzea (gerora, eragindako kalte-ordainak ordaindu beharko zituen Frantziako estatuak).

Italiak 80ko hamarkadan etengabeko gatazkari eutsi zion "berritzearen" eta "immobilismoaren" artean, gizarte dinamikoa eta 1945tik jasotako sistema politiko bereziaren artean. Ia mirari ekonomikoa (dinamismoa: jantziak, larrua, altzariak...) eta, aldi berean, langabezia eta inflazioa (politika: hazkunde ekonomikoa zerga-kontrolik gabe). Italiako PCa behera dator Kristau Demokraziaren (DC) alde eta PSren sorrera. Terrorismoak bere horretan jarraitzen du (Bolonia, 1980) eta urte horretan bertan Veneziako Guggenheim inauguratu zen. Handik gutxira Joan Paulo II.a Aita Santua hiltzen saiatu ziren.

Musikan "balada erritmikoa" etiketa sortzen da (Umberto Tozzi, Daniela Romo, Gianni Bella, Zucchero edo Gianni Morandi, besteak beste). Italiak Munduko Futbol Txapelketa irabazten du 1982an (Espainian) eta Made in Italy diseinuak mundo zabalean ospea lortzen du.

Bestalde, Alemania zatituta dago (AED-AEF): AEDren iraultza baketsuak Berlingo harresiaren erorketa ekarriko du (1989, ia hiru hamarkadaren osteanbateratzeaetorriko da). 

Rubiken kuboaren urtean, 1980an, alderdi berri bat sortuko da, Berdeak. Helmut Kohlek (UDC, demokrata kristaua) 1982ko hauteskundeak irabazi eta AEFk aurreko hamarkadatik bizi zuen krisiari aurre egin beharko dio: erreforma neoliberalak, zorraren murriztea, zergak jaistea eta pribatizazioak. Antolaketa sozio-liberaletik kontserbadorerako aldaketa arrakastaz egingo da: AEF industria kimiko, automobilgintza, optika eta elektrikoko lurralde bihurtuko da. Horrek gatazkak sortu zituen langileen eta enpresarien artean, eta grebak hasi ziren, eta hiriko bizitza eta landa-eremuen arteko aldea agerian geratu zen. AEDn, berriz, giroa etsigarria zen; herritarren nahigabea (kontsumo-ondasunik gabe), arrazionalizazioa, disidenteen atxiloketa eta kanporatzea, eta askatasun gehiagoren aldarrikapenak. Horren ondorioz, AED (Erich Honecker presidente zela) desegin eta hesia erori zen.

Eta Erresuma Batuan (UK), zer? 1979ko maiatzean, Margaret Thatcher kontserbadoreak %44 - %37 irabazi zion James Callaghani laboristari. Krisiaren ondorioz ikututa iritsi ziren laboristak bozketara. Belize, Barbuda eta Antigua independizatu egin ziren (1981). 1982an, Malvinetako (Falklands) Gerra.1983an, Thatcherrek hauteskundeak irabazi zituen berriro, baita 1987an ere (Thatcherren hamarkada); 1984an, Hong Kongen lagapena adostu zuen Txinarekin, 1985ean Gibraltarri buruzko gatazka (87an akordioa iritsi zen); 1986an, Australia independizatu zen. Hamarkada honetako zenbait adierazle: “retro estiloa”, teknologia berriak (erloju digitala, kalkulagailuak, jokoak, walkmana...), moda edo musika (George Michael, Freddie Mercury, Bob Geldof, edo Culture Club, Spandau Ballet...), Pink Floyd eta "The Wall", Lady Di eta Carlos printzearen arteko ezkontza.

Eta AEBn? “Lagun amerikarra" "gerra hotz" deiturikoan murgildurik zebilen Sobiet Batasunarekin. Joko Olinpikoak "gerra" horren parte izan ziren (Moscu-1980 vs. Los Angeles-1984). Eta nahiz eta lehen PCa 70eko hamarkadakoa izan, IBMk sekulako iraultza ekarriko du IBM PCak (mod. 5150, bosgarren belaunaldia) merkatura ateratzean. Era berean, 1983. urtean sareen sare izango den Internetek dena irauliko du:World Wide Web, w hirukoitza famatua. Michael Jackson bihurtu zen pop musikaren errege; John Lennon hil zuten (1980) eta Bob Marley hil zen (1981). Ronald Reagan errepublikarrak AEBko hauteskundeak irabazi zituen (1981), "gerra hotz" horretarako "egur" gehiago ekarriz. Atentatu bat jasan zuen Reaganek, baina onik atera zen.

Sistema neoliberala ezarri zen, eta 1984an berriro hautatu zuten Reagan; ondoren, lau urte geroago, George H. W. Bush (aita) izendatu zuten presidente; AEBk Granada uhartea inbaditu zuen estatu kolpe baten ondorioz (1983); 86an, Tripoli (Libia) bonbardatu zuen Britainia Handiarekin batera. Sandra Day O 'Connor Gorte Goreneko lehen emakumea bilakatuko da (1981) eta, bestalde, Sally Ride astronauta espaziora hegan egin zuen lehen emakumea izan zen (1983). HIESak astinduko du gizartea eta 1985ean Rock Hudson aktorea hil zen gaixotasunaren ondorioz. 1989an Gerra Hotza-ren amaiera deklaratu zen (M. Gorbatxov – G.H.W. Bush). AEBko kontserbadourismoa fikzioen diskurtsoetan islatu zen, blockbuster kontzeptua sendotu zen (leihatilaren arrakasta) eta Hollywood batez ere nerabeei zuzendutako ihes egiteko filmak ekoiztu zituen. “American way of life" delakoa (zein zoriontsuak ginen) berpiztu zen, baina ikusi dugun bezala, mundua ez zen hain zoriontsua (Gerra hotza-z gain, Iran-Irak gerra bizi zen [1980-1988], blokeak tenkatzen zituena).

80ko hamarkada honetan (1980-1989) 384 saio proiektatu genituen, emakumezko zuzendariak ikusaraziz: Liliana Cavani, Vera Chytilová, Doris Dörrie, Marta Meszaros, Pilar Miro, Josefina Molina, Agnès Varda edo Margarethe von Trotta.

Errealizadoreen rankingean: Billy Wilder (3); Wim Wenders (6); Luchino Visconti (4); François Truffaut (5); Taviani anaiak (3); Andrei Tarkovski (4); Alain Tanner (6); Jerzy Skolimovski (4); Martin Scorsese (4); Volker Schlöndorff (3); Buster Keaton (3); Jim Jarmusch (3); John Huston (9); Alfred Hitchcock (8); Werner Herzog (3); Manuel Gutiérrez Aragón (4); Peter Greenaway (3); Jean-Luc Godard (5); Marco Ferreri (3); Federico Fellini (4); Reiner Fassbinder (14); Brian De Palma (3); Francis Ford Coppola (3); Charles Chaplin (3); Robert Bresson (3); Bernardo Bertolucci (3); Woody Allen (8) eta beste hainbat...

Ekoizpenekin munduari bira eman diogun arren AEB marka nagusi dugu berriro ere (126), eta ondoren Espainia (54) + Euskal Herria (17), Frantzia (54), Alemania [AEF-AED] (38), Italia (29), Britainia Handia (29) eta Sobiet Batasuna (20) daude.

1978/12 -1980/12 (2.0) 70. hamarkadatik dator (ikus Bol.3, 70eko hamarkada)

Isidro Padro Ipiña (presidentea), Marije Murguia Anzuola (presidenteaordea), Ignacio Michelena-Iñaki Mitxelena Usatorre (idazkaria eta programatzailea)/Carlos San Miguel Alberdi (idazkaria’), Antonio Sarmiento Saez (diruzaina), Francisco Jose Muniain, Leopoldo Burguera Albiz, Javier-Txabi Loyola Eguileor (hedabideak), Miguel-Mikel Loizaga Brouska (liburutegia), Begoña Martija Ugalde (Zinekluben Federazioa), Pedro Mª Kepa Lozano (Super-8), Fco. Javier Rueda Mencia, Javier de la Cruz, Serafin Areta Ahedo (tekniko saila), Alberto Trojaola, José Mª Larrea (apaiza-kontsiliarioa).

- 1980/01/07: (1054. saioa) Julio Garcia Llopisek aurkeztutako "Suspiria" (Dario Argento, 1977) proiektatu zen.

Julio García Llopis (Arenys de Mar, Bartzelona) Idazlea, Informazio Zientzietan doktorea, Zuzenbidean lizentziatua eta zinematografian zein frantsesean diplomatua. 19 urte zituenetik Bilbon bizi da. Ikus-entzunezkoen irakaslea EHUn (1993-2010). 2006ko ekainean "Islak/Reflejos" bideo-poemarekin parte hartu zuen Habanan. Ikus-entzunezko poesiaren manifestua idatzi zuen, eta zinematografiari buruzko saiakerak egin zituen: La imagen del miedo: 100 años de cine de terror (2000), Sandalias de celuloide(2005) edo La mirada del tercer ojo(2007). Gaur egun, eleberriakidazten ditu.

- 1980/01/21: (1056. saioa) "El fantasma del paraíso" (Brian De Palma, 1974) proiektatu zen, Casilda de Miguelek aurkeztua.

Casilda de Miguel Martínez, Zinemaren historia eta Ikus-entzunezko lengoaiaren irakaslea (UPV/EHU). 1980an Letras de Deusto aldizkarian Connotaciones fílmicas (film baten azterketa konnotatiborako saiakera laburpena) idatzi zuen. Bere tesia El concepto ‘género cinematográfico’(1987) izan zen. Artikulu eta kolaborazio ugari egiten ditu obra kolektiboetan eta erreseinatan. Bi liburutan parte hartu zuen: Ilusión y realidad: La aventura del cine vasco en los años 80(1999) eta La identidad de género en la imagen fílmica (2004).

- 1980/01/22: Euskadiko Zinekluben Elkartea (Federazioa) sortzeko asmoz, bilera baterako deia egin zen urtarrilatren 20an, besteak beste gure kultura-lana aztertzeko eta ekintza-unitate bat sustatzeko. Gipuzkoatik bi etorri ziren, Bizkaitik 8 eta Arabatik bat ere ez. Lurralde Historikoak (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa) oinarri hartuta batasuna sustatzea erabaki zen. Lurralde bakoitzean banatzaileek ez dituzten filmak ekartzen, trukatzen, saiatuko gara: Super-8ko filmak, aurkezleak, informazioa, aholkularitza eta laguntzak, Estatuko Federazioarekin harremanetan jartzea, eta abar. Horretarako, "zineklub fitxa" bat egiten da, eta, ondoren, Lurraldeka, batzarra deituko da. Bizkaiko ekintza FAS zineklubak kudeatuko du.

- 1980/01/25:

* Programa berria (Bizkaiko A. K.)... lehen saiakeran baztertuta!!! (ez dira agertzen filmen iruzkinak).

* Zinekluben deialdia: zonako bilera (1980/02/13).

* Bazkideak onartzea berriro martxan: 45.

* Film Laburren Lehiaketako epaimahaikide Mikel Sanpedrori (FAS) ordaintzen zaio.

* Fassbinder zikloaren plangintzaegiten da.

* Super 8/16 mm. filmak jaso eta Euskadiko Filmategiari dohaintza egitea.

* Pedro Olearekin elkarrizketak FASera etortzeko.

- 1980/01/--: *XXV. urteurreneko astea (*1955. urtearekiko). Proiekzio bereziak eta, ondoren, mahai-inguru tematikoak. "ZINEMA ASTEA"

* 01/28: "Los gitanos se van al cielo”. (Urrezko Maskorra 1976ko Zinemaldian). Donostiako Zinemaldia: Jaialdiko zinema.

* 01/29: "Dokumentalen eta Film Laburren Jaialdian saritutako film laburrak”. ZINEBI: Zinema dokumentala.

* 01/30: "Ladrón de bicicletas / Ladri di biciclette" (Vittorio De Sica, 1948). Atzerriko film onenaren Oscar saria 1949an. (Oscar 1949 Atzerriko film onena). Zinekluben Federazioa: Nazioarteko zinema

* 01/31: "Furtivos" (Jose Luis Borau, 1975). Urrezko Maskorra 1975eko Zinemaldian. Espainiako Filmategia: Filmategia eta Espainiako zinema.

* 02/01: "Ama Lur" (Nestor Basterretxea eta Fernando Larruquert, 1968). Euskadiko Filmategia: Euskal zinema.

* 02/02: "La carrera del siglo" (Blake Edwards, 1965). Efektu eta soinu onenaren Oscarra 1966an. Fas zinekluba: Haur eta gazteentzako zinema.

(*): Fas zinekluba. Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1980/02/22:

*Iparraldeko zinekluben bilera: bi baino ez dira bertaratu: Barakaldoko Paules eta FAS / Zinekluben Kongresuari laguntza.

* Bi hilean behingo programa egitea proposatzen da, aurrezki-kutxaren baten laguntzarekin.

- 1980/03/01:

* Euskal Zinemaren zikloa prestatzea.

* Amateur mailako gidoi-lehiaketa Hierroegunkarian argitaratzea.

* "La ruleta china" (Jesús Martin Alvarado, 1976)filmaren kritikaren 50 ale egiten dira,FASeko argitalpen-esperientzua. 1980ko otsailaren 25ean izan zen proiekzioa (1065. saioa).

- 1980/03/03: *XXV. urteurrena. Zinema Amateurraren I. Gidoi Lehiaketako epaimahaiak (Iñaki Madina, Julio García Llopis eta Miguel Ángel Olea) honako palmaresa ematen du:

* Lehenengo saria: Patxi Zabala Diazen "Mister Toc".

* Bigarren saria: "El círculo" (Juanjo Corcuera Ruiz).

* Hirugarren saria: "Las manos" (José Maria Ferre Contijoch).

* Accesitak: "Sekuentzia” (Enrique Urbizu Jauregui); "El bocho" (Carlos San Miguel), "La tercera edad" (J.Mª Ferré Contijoch) eta "Oskorri" (Kepa Dieguez).

(*): Fas zinekluba. Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1980/04/01: Gobernu Batzordearen jakinarazpena, Punto y Hora aldizkariaren 169. zenbakiko argitalpenari buruzkoa (1980/03/27).

Serafin Areta Ahedori (FAS) egindako elkarrizketak kexak sortu zituen zineklubeko kideen artean, baita aldizkariarekin ere. Bazkideei barne-oharra bidali zitzaien (1980/04/01)].

*OBO-n (1979/10/29) sortutako eztabaida mantentzen da: "FAS zineklubaren helburua".

* Filmak hautatzeko irizpidea: kalitatea eta interesa (kostuaren arabera).

* Bileretan parte hartzea ez da inoiz eragozten.

* Idazkariaren eta idazkari teknikoaren arteko gatazka: burokrazia.

- 1980/04/14: (1071. saioa)"La balada del soldado (1959, Grigori Chukhrai) filmaren proiekzioa. Solasaldia, Marije Murguiaren eskutik.

María Jesús (Marije) Murguia Anzuola (Bilbo, 1949) Soziologian lizentziatua Deustuko Unibertsitatean (1974). Eta bere ohiko pragmatismoarekin zera esaten digu: “horrekin nahiko!”.

- 1980/05/29: *XXV. urteurrena. Zinema Amateurraren epaimahaiak (FAS zineklubeko 8 bazkidek osatua) honako palmaresa ematen du:

* Lehen saria (+ 10.000 pezeta): "Voces en silencio", Luis Armando Barrio Moreno.

* Bigarren saria: "Garesko herri festak", Julian Laguardia.

* Hirugarren saria: "Desesperación", Jose Luis Revuelta.

* Aipamen Berezia: "Destino", Jose Ramon Muro Pereg.

(*): Fas zinekluba. Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1980/12/29: (1093. saioa). Ohitura eta tradizioa mantenduz, urtea ixtean (Gabonak) haurrentzako saio bat proiektatzen da (doako sarrerarekin: "Las aventuras de Jack London" (Peter Carter, 1980). Urte amaiera borobila.

1981/01 -1988/01 (7.0)

Jesusmari Echano Loizaga (p. 3. aldiz), Javier Isasi (presidenteordea)/Dani Soloaga (po’), Jose María Legarda (id) / Kepa Lozano (id’), Jose Julio Garai (diruzaina)/Juan Ramon Burgueño (dz’), Asun Lasagabaster (liburutegia/idazkaritza-idazkari teknikoa), Javier de la Cruz (zineklubeen harremana), Ernesto Fernandez Casas (programatzailea), Carlos San Miguel (programatzailea), Rosario Martija Ugalde, Pilar Martija (idazkaritza’), Jose Luis Omatos, Begoña Martija.

Kolaboratzaile lanetan: Iñaki Mitxelena, Txabi Loyola, Fernando Catalina... Joseba Lopezortega, Juanjo Ortiz, Tomas Castañeda, Manu Paja, Paco Giraldez, Juan Carlos Gomez Uranga...

- 1981/01:

* Batzordean txandakako zereginak planteatzen dira. Estereotipo programatzailetik aldentzea (“apaiz–usaina” edota "sakristau etiketa” izatea leporatzen zaio FASi. Filmen kalitateari lehentasuna ematea aipatzen da.

* Bilera-gela "zinema-mintegietarako" erabiltzea.

* Zonako zinekluben bilerak babestea.

* San Bizente aretoa erabiltzea (1978tik itxita) zinema komertziala proiektatzeko, laguntza ekonomiko gisa (Barakaldoko Paúles-en ereduari jarraituz).

* "Sabino Arana" (Pedro Sota, 1980) programatu arren, azkenean ezin izan zen proiektatu.

* Barne-kritika, Batzordearen "bunkerizazioagatik" (proposamenak atzera botatzea behin eta berriz).

* 1980ko balantzea: 38 film, 2.700 pezeta. Idazkaritza teknikoaren lana ordaintzen da (7.000 pta/hileko x12). Luzemetrai bakoitzaren aurretik film labur bat jartzea planteatzen da. Kuota % 15 igotzen da, KPIren igoera oinarri hartuta.

- 1981/02/16:(1099. saioa). Emanaldia bertan behera geratu da zonaldean manifestazioa deitu delako. Zorte txarrekoa zetorren saioa: "La Golfa" (1931, Jean Renoir) programatu zenbaina ez zegoen eskuragarri eta "Les vacances de Mr. Hulot (Jacques Tati, 1953) (iristen ez zena). Bitxikeria gisa, azkenean "Molière" (Ariane Mnouchkine, 1978 heldu zen baina 18:30ean... eta ez zen proiektatu. Egoera horren eta inguruko manifestazioaren aurrean, emanaldia bertan behera uztea erabaki da.

- 1981/02/23:(1100. saioa). "New York, New York" filmaren proiekzioa. Tejeroren Estatu Kolpea gertatu zen arratsalde hartan. Proiekzioaren ondoren, solasaldirik ez egitea eta erretiratzea erabaki zen.

- 1981/03: Zinema Hastapeneko Ikastaroa (J.Mª Echano, J. Legarda) FASeko lokaletan.

- 1981/03/04: Egindako programa gaizki inprimatua. Hiru hilean behin egitea erabaki da.

* Lapurreta gertatu da FASeko bulegoan, 19.523 pezeta eraman dituztelarik.

- 1981/03/09: (1102. saioa). "Cría cuervos" (Carlos Saura, 1975) filmaren proiekzioa. Solasaldia Manu Pajaren eskutik.

Manu Paja Fano (Bilbo, 1955) Arkitektoa eta hirigilea. (Arkitekturako Goi Eskola Teknikoa, Nafarroako Unibertsitatea, 1979). Iruñeko "Cine Club Lux"-eko kidea (1973-1979). Ya era hora kritikaria (Zuzendaria: Alex Grijelmo, 1974-1975) aldizkariko zinema kritikaria. 1980tik Fas zineklubeko bazkide. Ekintzailea, programatzailea eta presidenteordea Paco Giraldezekin batera (presidentea San Bizente aretotik El Carmen aretora 1995ean aldatu arte). Bizkaia, Kantabria, Burgos, Araba, Gipuzkoa eta Ourensen onetsitako obra eraikia eta planeamendua. Euskal Herriko Arkitektoen idazkaria (1997-2003) eta dekanoa (2011-2014). Betidanik zuzendaritza batzordeari laguntzeko gertu, lehengo eta oraingo lan zinematografiko onenak komentatzeko eta aurkezteko. Ez daitezela falta.

- 1981/04: PRG (lehen hiruhileko programa-egitaraua) Tolestutako folioa, 12 orrialde. Logorik gabe! Azalean, Fellini. Gure artena eginda.

* Anfiteatroa prestatzen da, jende gehiago hartu ahal izateko.

* Aretoan erretzea debekatuta dago, horrek dakarren arriskuagatik. Aretoan jatea ere debekatuta dago.

* Saio bakoitzeko batzorde arduradun bat ezartzen da,"astekariak", dena prest egon dadin.

- 1981-04-05: DEIA egunkaria (Vicente Escudero). Igandeko astekarian Jesus Maria Echano Loizagari (Fas zineklubeko presidentea) elkarrizketa, Txabi Loiolarekin (Fas taldeko batzordekidea) batera; Fas-eko istorioak ezagutzera emateko eta zineklubaren aniztasun ideologikoa nabarmentzeko. Astelehenero film interesgarriak eta kalitatezkoak programatuz, titularrak dio: El cineclub FAS, un gran desconocido. Nahiz eta 1953ko urtarrilean hasi zen bere ibilbidea (errejistroa 1955ean egin zen). 28 urteko etengabeko programazioa, 1178 saio, Javier Aguirre, Jorge Grau, Jose Angel Rebolledo, Paulino Viota, Santos Zunzunegui edo Jose Julian Bakedano, besteak beste, tartean zirela. 430 bazkide ditu (numerarioak eta ikasleak, kuota desberdinekin). Asteroko emanaldiez eta solasaldiez gain, honako ekintzak antolatzen ditu: zinemaren hastapenei buruzko ikastaroak; zinema begiraleentzako ikastaroak; gidoi lehiaketa; zinema amateurraren lehiaketa eta Bilboko Zinema Labur eta Dokumentalaren Nazioarteko Lehiaketarekin lankidetza (sari bat ematea ere bai). Zineklubaren funtzioa zinema ikusten irakastea da. Ikusle ertainak "begiratu" egingo du, ez du zinema "ikusiko". Gure zineklubean etorkizunean sakondu nahi dugu, humanismoak jadanik zabaldutako bidetik, baita duintasunaren eta aniztasunaren bide irekian, dinamikoan eta ingurunearen beharrei erantzungo dien hortan.

- 1981/05/21: Bizkaiko Aurrezki Kutxak inprimatutako "Cine vasco a debate" koadernotxoa egin zen, Bilboko Udalaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren babesarekin. 12 orrialde programazioarekin eta gonbidatuekin.

- 1981/10: PRG (hiruhileko behingo programa), logoarekin (zeluloide artean CINE CLUB, proiekzio-sorta; FAS, pantaila; 16 orrialde). Inprentan eginda.

- 1981/10/26-29: (1120-1123. saioa). "Euskal Zinea eztabaidagai" saioak, zuzendariak bertan direla.

* 10/26: (1120. saioa) "Erreferenduma" (Antxon Ezeiza, 1978); "Mina, viento de libertad" (Antxon Ezeiza, 1977). Mahai-ingurua: A. Ezeiza, Xabier Amenabar (banatzailea), Miguel Angel Olea (Hierro) eta Jorge Miranda (FAS).

Antxon Ezeiza Sansinenea (Antonio Eceiza) (Donostia, 1935 – Donostia, 2011) Zuzenbidean lizentziaduna (Valladolideko Unibertsitatea), Zineklubzale amorratua, 1958an Madrilera joan zen zinema ikastera Ikerketa eta Esperientzia Zinematografikoen Institutura. Han ezagutu zuen Elias Querejeta, eta elkarrekin film labur pare bat zuzendu zituzten (1960 eta 1962). 

1960an "Día de paro" film laburra ere egin zuen. Ekoizlea eta gidoilaria ere izan zen, eta zuzendari gisa egin zuen lehen film luzea "Último encuentro" (1967) izan zen. Urte horretan bertan "El próximo otoño" (1963) eta "De cuerpo presente" (1965) filmak egin zituen. 

Madrilen Victor Erice, Jose Luis Egea eta Santiago San Miguelekin ere izan zuen harremana, denak ere Alderdi Komunistarekin lotuta. Eta "espainiar zinema berriaren" korrontean sartu zuten. "Mina, viento de libertad" (1977) filmarekin Euskadirenganako hurbilketa politikoa sentitu zuen,"euskal zinemaren" erreferentetzat hartuz. 1995era arte filmatzen jarraitu zuen ("Felicidades, Tovarich") eta 1989ko Zinemaldian Donostia Saria jaso zuen euskaraz filmatutako "Ke arteko egunak" filmarekin.

Miguel Angel Olea. Hierro egunkariko zinema kritikaria, FASeko ohiko gonbidatu eta aurkezlea (argitzearren, Pedro Olearekin ez zuen inolako familia-harremanik).

* 10/27: (1121. saioa) "Arriluce" (José Á. Rebolledo, 1974); "Ama Lur" (Nestor Basterretxea eta Fernando Larruquert ,1968). Mahai-ingurua: N. Basterretxea, Luis Calparsoro (ekoizlea), A. Lopez Echevarrieta (TVE-R. Popular-eko kazetaria), Isidro Padro (zinema begiralea) eta Fernando Blanco (FAS).

Nestor Basterretxea Arzadun (Bermeo, 1924 – Hondarribia, 2014) Margolaria, eskultorea, diseinatzailea eta zinema-zuzendaria. 1936an Espainiako Gerraren ondorioz erbesteratua (Frantzia, Casablanca [Maroko] eta Argentina). Korronte artistikoen bultzatzaile, Equipo 57 (1957) lehenik, eta Gaur (1966) ondoren. Eusko Jaurlaritzako kultura aholkularia 80ko hamarkadan (Carlos Garaikoetxea lehendakari). Artista multifazetikoa eta diziplina anitzekoa, 1964an zineman hasi zen "Pelotari" lanarekin (Espainiako film labur onena ZINEBI-n) zuzendarikide izanik, eta 1966an berriro zuzendu zuen "Ama Lur" Fernando Larruquertekin batera... baina ezin izan zen estreinatu. 1978an Zinemaldiko 26. ekitaldiaren 2. presidentea izan zen.

Luis Calparsoro Elosegui (Donostia. xx – Palma, 2019) Zinema-ekoizlea. 1979an Zinemaldiko zuzendaria izan zen. Daniel Calparsoro zinemagilearen osaba.

Alberto Lopez Echevarrieta (Bilbo, 1945) Meatze Ingeniaritza Teknikoa ikasi zuen arren, 18 urterekin Radio Popular irratian lan egin zuen eta bertan "El cine y su música" saioa gidatu zuen. Kazetaritzan lizentziaduna (hainbat hedabidetan lan egin du), idazlea (hogei bat liburu) eta benetako grina, zinema (kritikoa izanik).

Isidro Padró Ipiña (ikusi 2. Bol. 60ko hamarkada)

* 10/28: (1122. saioa) "Anbotoko dama" (Alfonso C. Vallejo eta Leioako Unibertsitateko tailerra, 1980); "Por la mañana" (Ernesto del Rio, 1978; "Estado de excepción" (Iñaki Nuñez, 1977); "Ikusmena" (Montxo Armendariz, 1980); "Ikuska 8, Araba" (Koldo Larrañaga, 1980); eta "Bi" (Jose Julian Bakedano, 1972). Mahai-ingurua: Alfonso C. Vallejo, M. Armendariz, K. Larrañaga, Iñaki Nuñez (Zuz-Ekoi-Erakuslea), Luis Iriondo (Lan Kide Aurrezkia), Pedro Rey (Orbegozo Fundazioa), Julian Vinuesa (Erakus.) eta Javier de la Cruz (FAS).

Alfonso C. Vallejo (Bilbo, 1956), Euskal Herriko Unibertsitatean Informazio Zientzietan lizentziatua, telebistako errealizadorea eta Ikus-entzunezkoen eta Ikuskizunen irakaslea da. Film and Video Directing (zinema eta bideoko errealizazioa) ikastaroa ematen du ingelesez. Aurretik, hainbat telebista kateetan garatu du bere ibilbide profesionala, eta 1986an hasi zen K-2000 produkzio-etxean programak eta iragarkiak eginez.

Ondoren, Noski Productionsekin, sei urte eman zituen Club Disney programako buru izaten (TVE-1, 1990t-1996Aldi berean, zinemaren munduarekin lotutako hainbat pieza egin zituen Canal+ katearentzat. 1997. urtearen hasieran, Canal Satelite Digitaleko (gaur egun Digital+) autopromozioko errealizadore gisa jardun zuen Taquilla-n (ordaintzeko kanala). Ondoren, Sogecableren barruan baita, errealizazio-buru izan zen Canal Estilo-n eta Canal Viajar-en. 2003az geroztik, irakaskuntza-jardueraz gain, Juan B. Heinink-ekin lankidetzan aritu da Espainiako Zinemaren Katalogoa idazten. Fikziozko filmak: 1931-1940.

Montxo Armendariz Barrios (Olleta, Nafarroa, 1949) Gidoilaria eta zinema zuzendaria. Elektronika ikasi zuen, eta irakaskuntza elektronikoa, frankismoaren aurkako borroka (MCE-Espainiako Mugimendu Komunista) eta zinemarako zaletasuna (Euskal Zinemagileen Elkartea) uztartu zituen. 1977an Fernando Larruquert eta Javier Aguirresarobe ezagutu zituen. 1979an ZINEBIn saritutako "Barregarriaren dantza" film laburra egin zuen eta urtebete geroago "Ikusmena" filmatu zuen (ZINEBIn berriro irabazle). 1981ean bi film labur egin zituen, eta 1984an "Tasio" luzea egin zuen (1981eko "Nafarroako ikazkinak" film laburrean oinarrituta). Hortik aurrera zortzi luze egin ditu eta bestebi lan kolektibotan hartu du parte.

Koldo Larrañaga Juaristi (Azkoitia, 1923 - Vitoria-Gasteiz, 2017) Apaiz ikasketak eginzituen Gasteizen, eta horrez gain: pianoa, harmonia eta zinema. Euskal Herriko Entziklopedia Orokor Ilustratuko ohiko kolaboratzailea zinema kontuetan. Zinekluben jarduna oso ondo ezagutzen zuen: "Cine Forum Vitoria" ko presidentea izan zen, "Cineclub Miranda de Ebro"-eko aholkularia eta Tolosako "Cineclub Fides"-eko arduraduna. Film Idealaldizkarian, Surge aldizkarian (Vitoria-Gasteiz) edo El Correo (Araba) egunkarian zinema artikuluekin parte hartu zuen. Errealizazio zinematografikoa sartu zuen Olabide Ikastolan (Gasteiz). 

"Neguazkena" (1976) film luzea zuzendu zuen, eta 1980an "Ikuska 8" film laburra zuzendu zuen (Brontzezko Mikeldi saria eta domina ZINEBIn).

Iñaki Nuñez Rozados (Vitoria-Gasteiz, 1953). Argazkilaria, gidoilaria, zuzendaria, ekoizlea... Arkitektura ikasten hasi zen, baina Zinematografia Eskola Ofizialean (ZEO, Madril) matrikulatu zen azkenik. 1975ean Euskal Herrira itzuli zen, haurrentzako zineman espezializatuz (ikastolentzat). 1976an Araba Films ekoiztetxea sortu zuen. Urte horretan "Vera, un ensayo de arquitectura popular" (1977) eta "Estado de excepción" (1977) filmatu zituen. 1978an zuzendu zuen bere lehen eta azken luzea: “Toque de queda". Film laburrak egiten jarraitu zuen (14 inguru) 1983ra arte, "Solo" filmatu arte. Hortik aurrera, banaketa- eta erakusketa-lanak egin ditu (Mikeldi Zinemak, 2006an Bilbon itxitakoak [FASen besaulkiak], eta, ondoren, Gasteizkoak). 1999an, zinema-ekoizle izatetik ardogile izatera igaro zen, Nafarroako hegoaldean Pago de Cirsussortu zuenean. [2021eko uztailean "plataformei" buruz emandako erantzuna]. Industria honetan denbora asko daramagunok zinemaren heriotza iragartzen zuten etapa asko igaro ditugu. Adibidez, 80ko hamarkadan, 8 edo 10 aretoko multiplex bihurtu ziren zinema handiak, eta gure burua industria zinematografiko gisa berrasmatzeko modu bat izan zen. Jendea, une horretan, bideo-alokairuak erabiltzen hasi zen eta zinema-aretoen amaiera zela ere esan zen. Azkenean, ez zen horrela izan; izan ere, bideoklub horiek desagertu ziren. Gogoratu behar dugu ez dela gauza bera film bat zinema batean ikustea edo telebistan ikustea. Plataformak aldi baterako distortsionatu dezaketen elementu bat dira, baina, luzera begira, zinemazale batek pantaila handian film on bat ikusi beharko du, soinu ikusgarriarekin eta areto batean gozatzen den giro berezi horrekin. Beraz, ez dut uste plataforma horiek konpetentzia izan behar dutenik, osagarriak izan daitezke.

Luis Iriondo Etxaniz (Azkoitia, 1931 – Azkoitia, 2017) Azkoitia. Musikaria, ekoizlea, aktorea, kazetaria eta beste gauza asko, pertsona polifazetikoa. Bizibidea lantzendokumentalean parte hartu zuen, osorik euskaraz egindako lehen zinema ekoizpena izan zena. Elías Querejetarekin batera euskal gai monografikoei buruz film labur sortaprestatu zuen. Euskadiko Kutxako produkzio eta komunikazio zuzendaria izan zen, Carlos Garaikoetxea eta Jose Antonio Ardanza lehendakarien aholkulari pertsonala, baita ETBko lehen zuzendaria ere, 1982 eta 1983 urteen artean (lehen programazioa antenan jartzea egokitu zitzaion, eta ETBko lehen logoa enkargatu zuen: txantxangorria).

Pedro Rey Ibarretxe (batzordekidea)/Orbegozo Fundazioa. 1975eko urrian Bilbon sortutako ongintzazko  kultura-erakundea. Arte Plastikoetako euskal artistei zuzendutako bekak eta IKUSKAko laburmetraientzako bekak ere kudeatu zituen, Euskadiko Kutxarekin lankidetzan. "Bai Euskarari"kanpainaren edota Euskadiko Hedabideen I. Astea kanpainaren bultzatzailea, besteak beste...

Julian Vinuesa Conal (x.x? – Oiz, Bizkaia, 1985) Antzerki- eta zinema-enpresaburua. Bilboko zinema-erakusle nagusietako bat bihurtu zen. "Jugasa" elkarteko kide zen, eta Urrutia zinemako akzio gehienak eskuratu zituen 1964an, "Arte eta Saiakera Zinema Areto" gisa berrinauguratu zena 1968ko abuztuan. Irailean su hartu zuen, eta azaroan ireki zuen berriro, abuztuko inaugurazioko film berarekin:"The Servant/El Sirviente" (Joseph Losey, 1963). "Cadena Astoria"-ren hasieratzat har daiteke, Astoria zinema aretoarekin (1969-1999), ondoren Albeniz zinemak (1970-1985) eta haien ibilbide distiratsuari jarraituz: Multi aretoan eraikuntza (1977) aipatu behar da, besteak beste. Julian Vinuesa 1985ean otsailean Oiz mendian gertatutako hegazkin istripuan hil zen.

* 10/29: (1123. saioa) "La hojas secas" (Paco Avizanda, 1980) / "El proceso de Burgos" (Imanol Uribe, 1979). Mahai-ingurua: P. Avizanda, I. Uribe, Javier Vizcaino (ekoizlea), Antonio Selas (ekoizlea), Javier Aguirresarobe, Santos Zunzunegui (kritikoa) eta Jesús Mª Martín (FAS).

Paco Avizanda Contin (Izaba, Nafarroa, 1955) Zineman hasi zen Super-8arekin, ondoren 16 mm. eta 35 mm-tan filmatu zuelarik. Publizitatean eta film industrialetan egin du bere ibilbide nagusia. "Las hojas secas" baino lehen, beste film labur batzuk egin zituen: "Semana pro-amnistía" (1978) edo "Resumen de noticias" (1979). Eta hainbat sari jaso zituen ZINEBIn. Bere azken film laburra "Historias de un minuto: Buenos días Elmer" (1992) da.

Imanol Uribe Bilbao (San Salvador, El Salvador, 1950) Euskal Herrira itzulita, Bilboko eta Tuterako jesuitetan ikasi zuen. Medikuntzako ikasketak hasi zituen (utzi egin zuen) eta 1972an Kazetaritza Eskola Ofizialean lizentziatu zen, baina zinemarekiko zuen grinak Zinema Eskola Ofizialean (Zuzendaritzan) matrikulatzera bultzatu zuen. 1975ean Zeppo Films sortu zuen, eta geroago Cobra Films (1979). Ondoren, Aiete Films etorri zen. Horrela, zuzendari eta ekoizle lanak izan dira bere eginkizun nagusiak. Lehenengo film laburren ondoren, 1975ean "Off" zuzendu zuen, eta ondoren "Ez" (1976), Lemoizko nuklearrari buruzkoa (Zilarrezko Mikeldi saria ZINEBIn 1977an). Ondoren, Donostiako Zinemaldian debekatzeko zorian egon zen "El proceso de Burgos" (1979) lanari ekin zion. Harrera beroa jaso zuen, eta 1981ean "La fuga de Segovia" egin zuen. Gaur egun, hogeita hamarretik gora filmzuzendu ditu, eta ia hogei lanetan gidoian edota ekoizpenean hartu du parte. Zinema gizon bat, dudarik ez.

Javier Agirresarobe Zubia (Eibar, 1948) Argazki-zuzendari lizentziaduna 1972an (ZEO, Madril). Bere lehen lana "Margarita y el lobo" (Cecilia Bartolome, 1969), "still argazkilari" moduan (irudien sortzailea, argazki finkoa, publizitate eta promoziorako eszenen egilea). 1972an Antton Merikaetxebarriarekin lan egin zuen (argazkigintzan) "Rumores de furia edo Oldarren surrumurrak" lanean; Jose Luis Boraurekin kamera-laguntzailea izan zen "Hay que matar a B" (1973) lanean. 1977tik 80ko hamarkadaren erdialdera oso inplikatuta egon zen “euskal zinemaren "mugimenduarekin" (hala deitzearren). Eta F. Larruquert eta J.A. Rebolledorekin batera Lankor kooperatiba sortu zuen. Imanol Uriberekin lan egin zuen "El proceso de Burgos" (1979), "La fuga de Segovia" (1981) eta "La muerte de Mikel" (1983) filmetan. Eta Jose Ángel Rebolledorekin "Fuego eterno" (1984) lanean. Horrez gain, Eloy de la Iglesia, Javier Rebollo, Montxo Armendariz edo Pedro Olearekin lan egin izan du. Estatuko zein nazioarteko zinemagile handiekin lan egin du, eta ehundik gora parte-hartze izanditu argazki-zuzendari gisa.

Santos Zunzunegui Díez (Bilbo, 1947) Zuzenbidean eta Ekonomikoetan lizentziaduna, zinemarekiko zuen interesak UPV/EHUko Kazetaritza Fakultateko (Informazio Zientziak) Irudiaren Teorian katedraduna (1992-1995) izatera eraman zuen. Irakasle izateaz gain, hainbat hedabidetarako kritika zinematografikoa egin du. Gidoiak ere egin ditu: "Contactos" (1970), "Tres, diez" (1983), "Camino de hierro y agua" (1984), eta "Bolívar, hijo de Vizcaya" (1987), besteak beste. Irudiaren teoria eta zinemaren analisiaren inguruko saiakeratan jarri du interes gehien, hala nola "Euzkadi, un film de Teodoro Ernandorena" (1983), "El cine en el País Vasco" (1985) eta "Robert Bresson" (2001) saiakeretan, besteak beste...

- 1981/11: Gobernadore Zibilari Batzar Nagusirako deialdia jakinaraztea (protokolo hau mantentzen da oraindik). ZINEBI 1981, Epaimahaia: Isidro Padro, Javier de la Cruz, Jorge Miranda.

- 1981/12/07: OBO-Ohiko Batzar Orokorra

* Bizkaiko Zine Begiraleen Elkarteari babesa ematen zaio.

*Lehen solairuko palkoa irekitzea planteatzen da, gero eta jende gehiago datorrelako.

* Batzordeko aldaketak.

- 1981/12/15: Euskadiko zinekluben federazioa. Ramón Labayen Jaurlaritzako Kultura sailburuak eskatuta, zineklubei dei egiten zaieVitoria-Gasteizen: Azpeitia (Gi), Kresala (Gi), Lekeitio (Bi) eta FAS (Bi). Kresala ezin da hitzordura joan. R. Labayenen arabera, funtsezkoa da Federazioa sortzea, bere sailak eman ditzakeen laguntzak bideratzeko. Lekeition biltzea (1982/01/09) eta 1982ko otsailean Euskadiko zineklub guztiekin bilera bat prestatzea adosten da.

- 1982/01: Logo berria (kameralaria, FAS zineklubaren ikuspegia, FAS bertikalean).

- 1982/01/09: Euskadiko zinekluben federazioa. Lekeition bildu dira Azpeitia, Kresala, FAS eta Lekeito zineklubak eta Nafarroako zineklubak. Hitzordu orokorra Azpeitian egingo da (1982/02/13).

- 1982/01/14: OBOren akta (1981/12/07) bidali zen Eusko Jaurlaritzara, elkarteen erregistroari buruzko araudi berria betez. (EJ/GV, 1980an itzuli zen).

- 1982/02/13: Euskadiko zinekluben federazioa. Azpeitian bildu ziren (Emparan Jauregia), eta honako hauek deitu zituzten: 2 Arabakoak, 11 Bizkaikoak, 16 Gipuzkoakoak eta 6 Nafarroakoak (agian geroago besteren baten batekin kontaktuan jarri ziren). Helburua Koordinazio Batzordea eratzea da (Arabako bat, Bizkaiko bi, Gipuzkoako beste bi eta Nafarroako bat). Eta zinekluben arteko funtzionamendu-oinarriak, lankidetzak eta harremanak ezartzea: filmak, dokumentazioa, aurkezpenak, aholkularitzak, dirulaguntzak...

- 1982/05/08: Euskadiko zinekluben federazioa. Ohiko I. Batzar Orokorra, Eibarren (Unibertsitate Laboralean). Bertan izango dira (1-ARRATE, Eibar; 2-Azpeitia; 3-Bermeo; 4-EGO-IBAR, Eibar; 5-FAS, Bilbo; 6-Gernika; 7-LA SALLE, Zumarraga; 8-Markina; 9-PAULES, Barakaldo; 10-REI, Castrejana bidea-Bilbao). Beste hainbatek ez du etortzerik izan Getxoko Kultur Gela, Deustuko Unibertsitatea, Lekeitio eta IKUSKA, Amurrio. Gai-zerrenda apirilean ezarri zen Eibarren (ARRATE zinekluba), estatutuen atalei buruz (Euskadiko Zinekluben Federazioa) eta Batzordea eratzeari buruz eztabaidatuz [(Presidentea: Txomin Ansola Glez. (Markina), presidenteordea: Fernando Franco (-?), idazkaria: Joseba Lopezortega Aguirre (FAS) eta diruzaina: Patxi Alday Aguirre (-?), bokalak: IKUSKA Arabatik, hiru Bizkaitik: Bermeo/Lekeitio/FAS; 2 Gipuzkoatik: LA SALLE /-?].

- 1982/06/21: Ez-ohiko Batzar Orokorra.

- 1982/11/26: Kuota berriak 1982 (2.550 pezeta; 1.650 pezeta., murriztua-ikasleentzat).

- 1982/12/06: Diru-sarreren eta gastuen balantzea (1.221.467 pezeta –1.159.695 pezeta = 61.712 Pta.).

- 1983/01/24: (1171. saioa) "Húngaros/Magyarok" (Zoltán Fábri, 1978) filmaren proiekzioa. Solasaldia Ernesto Fdez. Casas zuzendariaren eskutik. Etxeak.

Ernesto Fernandez Casas (Bilbo, 1953 – Bilbo, 2019). Arkitektoa eta hirigilea. (Arkitekturako Goi Eskola Teknikoa. Nafarroako Unibertsitatea. ETSAUN. 1978). Bizkaian eta Kantabrian eraikitako obra dauka. 1979tik Fas zineklubeko bazkide da. Zuzendaritza Batzordeko idazkaria (1988-1995).

- 1983/03/07: Buster Keatonen filmen proiekzioa ("The Navigator", 1924; "Good Night, Nurse!", 1918; eta abar...). Solasaldia Jose Luis Omatosen eskutik.

Jose Luis Omatos Iturriaga (Vitoria-Gasteiz, 1959). Informazio Zientzietan lizentziatua (Kazetaritza), Vocento Taldeko estilo zuzentzailea (1983-1986), EITBko Sustapen arduraduna (1986-1993). 1999an Boom Video bideoklub propioa sortu zuen Logroñon, eta eutsi egin zion, garai hobeak bizi izan dituena: zinemaren krisia, plataformak... Zinema da bere benetako pasioa.

- 1983/03/30: Batzordekide baten aurkako zentsura-mozioa egin dute, baina forma akatsarekin, eta ez du aurrera egin.

- 1983/04/11: "El tambor de hojalata" (Volker Schlöndorf, 1979). Solasaldia Joseba Lopezortegaren eskutik.

Joseba Lopezortega (Bilbo. -) Argazkilarien semea eta biloba, argazkigintza eta musika sinfonikoa dira bere arima, eta profesionalki irudiaren eta komunikazioaren eremura eramaten dute. 80ko hamarkadan FAS zineklubean eta Deustuko Unibertsitateko zineklubean parte hartu zuen. 1984an, zinemari buruzko ikastaro bat eman zuen Historia Fakultatean (UPV/EHU), eta zinema-hizkuntzari buruzko beste bat Deustuko Unibertsitatean. ZINEBIrentzat editatzen du "Gian Vittorio Baldi" (1986). 1988an eta 1989an (30. eta 31. ekitaldietan), ZINEBI Jaialdiaren kudeaketa bere gain hartzen du ordezkari gisa, Luis Iturriren zuzendaritzapean. El Correo-rekin ere kolaboratu du.

Bere webgunetik bere hasierako hitzak hartzen ditugu: Kulturak, enpresak, sormenak eta komunikazioak berezitasun zoragarria duen lurralde zabala osatzen dute: bertan aurrera egiten duzun bakoitzean, lurraldea berritu egiten da, urrats bakoitzarekin bide eta aukera berriak erakusten dizkigulako, susmagaitzak zenbaitetan.

Pentsatzea bidezidorrak, ibilbideak eta konexioak esploratzea eta marraztea da. Sortzea ausardia, errespetua eta harmonia uztartzea da. Elkarrekin, lanak eta sorkuntzak gure begirada eta ekintzak zehazten dituzte, eta gizabanako gisa zein gizarte gisa definitzen gaituzte: izan ginenagatik, baina baita izan nahi dugunagatik ere.

Duela gutxi, film ertaineko pare bat egin ditu: "Soinuen hiria" (2021) eta "Ehuneko ehun eta bi" (2022). Klassikbidea.eus Bizkaiko musika klasikoari buruzko + aldizkariaren arduraduna da eta Klassikbidea Radio saioa zuzentzen du Radio Popular Bilbao irrati katean.

- 1983/10: Bilboko Zine Dokumental eta Film Laburren Nazioarteko Lehiaketaren jakinarazpena. 25. edizioa azaroaren 28tik abenduaren 3ra egingo da. Leloa aldatu da: "Iruditik abiatuta, gizakien arteko ulermenerantz" (aurretik, "gizonen arteko"). Estatuko I. Zinema Labur eta Dokumentalaren Jaialdia sortu zen (azaroaren 25etik 27ra). Hiru atzera begirako egingo dira (Euskal Zinema, Espainiako Zinema eta Sariketaren 25. urteurrena). Nemesio Sobrevilari omenaldia.

- 1983/10: PRG (eskuz programa), 100x210 mm, 16 orrialde. (Bizkaiko Aurrezki Kutxa-Euskal Autonomia Erkidegoa).

- 1983/11/08: El Correo (Mª Vega González). Jesus Maria Echano Loizagari, FAS zineklubeko presidenteari elkarrizketa. "Zinema hizkuntza eta artea da" artikuluaren titularra, Jesus Maria Echanoren hitzetan. Zinema errealitateen fenomeno konplexua da, ikuskizun bat, bitarteko adierazkor bat, hizkuntza bat eta arte bat. Ikuslearen erreakzioa ere bada. "Ibilbide" bat zinema, zineklubak eta zinematografia ezberdinei erreparatuz.

- 1983/12/26: (1205. saioa) "The Lord of the Rings/Eraztunen Jauna" (Ralph Baks,1978. Solasaldia Juan Carlos Gomez Urangaren eskutik.

Juan Carlos Gomez Uranga (Begoña, Bilbo, 1954) Kontabilitatean eta Irakasle ikasketetan diplomatua. Euskal Filologian lizentziatua (EHU/UPV). FAS zineklubeko diruzaina (1988-1995), zineklubaren esku-programetan euskara sartzearen arduradun eta bultzatzailea. Aizu! aldizkariko kolaboratzailea (kritika zinematografikoa bost urte).

- 1984/01/30: (1209. saioa) "Au hasard, Balthazar!" (Robert Bresson, 1966. Solasaldia Martine Roux-en eskutik.

Martine Roux. Bilboko Institutu Frantsesarekin lankidetza.

- 1984/06/18... (1228. saioa) PRG-Esku-programa inprimatzean, huts baten ondorioz, hurrengo saioari 1129 zenbakia jartzen 1229. saioa zenbakiaren ordez, "erlojuak" 100 saio atzera egin izan balu moduan. Aurrerantzean egindako akatsari helduko diogu eta horregatik 1129.1 zenbakia ipiniko dugu. C 'est la vie! edo, bazkide batek zioen bezala, EGUNEROKO BIZITZA. Hau da... 100 saio gehiago gure historian (egungo zenbakiaren arabera).

- 1985/03/11: (1151.1. saioa) Une historikoa (agian), nahiz eta FASen hasieratik Fantasiazko Zinema proiektatzen den, saio independenteetan edo zikloetan. Film berezi baten aurrean gaude ("fantastikoan", adituek diotenez...!!!) "Blade Runner" (Ridley Scott, 1981). FASeko bi kide gazteren (harrobi berria) solasaldia: Imanol Garamendi eta Txus Retuerto.

Txus Retuerto Hernández (Bilbo, 1966) Filosofian lizentziatua (1991, Deustuko Unibertsitatean). FASeko bazkidea 1983tik..., zinemazalea eta hizlari handia, kritikaria Solaris aldizkarian (1990...). FASen, 80ko hamarkadaren erdialdean, Zuzendaritza Batzordean sartu zen, ondoren presidente (95-96 ikasturtea) eta presidenteorde (2011-2017), 100 solasaldi baino gehiagorekin. Eta mintegi-solasaldi extrak ere bai: Guggenheim, UPV/EHU, Deustuko Unibertsitatea, Zinebi eta Literaktum jaialdian, besteak beste.

- 1985/10: FASeko Presidentearen komunikatua, laguntza ekonomikoa eskatuz. "Ikasturte honetan *30 urte bete ditugu etenik gabeko egiten, zinema komunikabide eta kultura gisa zabaltzeko...Kultur elkarteak apaltasunez mugitzen dira, ohiko beharrak justu samar asetzeko, eta horregatik ezin izan diegu berritze-beharrei aurre egin: instalazioak, proiekzio- eta soinu-ekipoak (megafonia ia erabilezina)...Horregatik, FAS zineklubak, hirian errotutako erakunde kulturala den aldetik, erakunde publiko eta pribatuei eta iritzi publikoari unean uneko premien berri ematea erabaki du (30 urteko etengabeko jarduera), babesa eta zabalkundea eskatzeko”.

(*): Fas zinekluba, Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1985/10/04: (1166. saioa) *XXX. urteurrena (1955-1980) dela eta, ostiralean "Excalibur" (John Boorman, 1981) proiektatuko da.

(*): Fas zinekluba, Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1986/01/03: El Correo (Vasco Press). Titularra: “FAS zineklubeko bazkideen gehikuntza handia, *30. urteurrena betetzen duen urtean”.

(*): Fas zinekluba, Elkarteen Erregistroarekin hartutako data.

- 1986/02/10:(1183.1. saioa) "El cuchillo en la cabeza/Messer im kopf" (Reinhard Hauff, 1978). Paco Giraldezekin solasaldia.

Paco Giraldez Pidal (xx? – Getxo, Bizkaia. 2019) Fas zineklubeko bazkidea 70eko hamarkadaren amaieratik, batzordekidea (1981-1988) eta lehendakaria (1988-1995).

- 1987/06/15: "Coronel Redl/Redl Ezredes" (Istvan Szábo, 1985). Solasaldia Fran Giráldez Avrilen eskutik.

- 1987/12/14: (1246. saioa) "Some Like It Hot/Con faldas y a lo loco" (Billy Wilder, 1959) filmaren proiekzioa. Solasaldia Miguel Angel Gomezen eskutik.

- 1988/02/07: El Correo. Zinema suitzarraren zikloa Bilbon eta Getxon. Fas zineklubak eta Getxoko Kultur Etxeak Zinemaldiak eta Lan Kide Aurrezkia-Caja Laboral Popularrek antolatutako zine suitzar berria proiektatuko dute. Diego Galan Zinemaldiko zuzendariak eta Jesús Mª Echano FAS zineklubeko presidenteak otsailaren 11n San Bizente aretoan aurkeztuko dute eta ondoren "La barca está llena" proiektatuko da.

- 1988/02/11: (Z028. saioa) "La barca está llena" (Markus Imhoff, 1981). Suitzako Zinema Berria zikloaren hasiera, Diego Galán eta Jesús Mª Etxanoren eskutik.

- 1988/02/12: (Z029. saioa) "El alcalde" (Bernhard Giger, 1983).

- 1988/02/17: (Z030. saioa) "Il bacio di Tosca" (Daniel Schmid ,1984.

- 1988/02/18: (Z031. saioa) "Höhenfeuer" (Fredi M. Murer, 1985).

- 1988/02/19: (Z032. saioa) "Jour et nuit" (Jean-Bernard Menoud, 1986).

Diego Galan Fernandez (Tanger, 1946 – Madril, 2019) Zinemagilea, idazlea, artikulugilea eta zinema-kritikaria. Zinemaldiko zuzendaria (1986-1989 eta 1995-2000). 1972an "Apunte sobre Ana" film laburra egin zuen, eta ondoren zinema eta telebista tartekati zituen. Bere azken lana "Manda huevos" (2016) izan zen. Bere liburuak zinemarekin lotutakoak izan ziren ia beti, horien artean "18 españoles de posguerra" (1973) gerraosteko mundu zinematografiko eta teatralaren kronika. Fernando Lararekin batera "Un joven llamado Saura" (2009) idatzi zuen Valladolideko SEMINCIrako.

1988/02 - 1995/05 (7.1)

Paco Giraldez Pidal (p), Manu Paja Fano (presidenteordea), Ernesto Fernandez Casas (idazkaria), Juan Ramón Burgueño (diruzaina), Juan Carlos Gomez Uranga (bazkide/diruzaina’), Txus Retuerto (PRG), Miguel Ángel Gómez (aretoa), Imanol Garamendi (atezaina) / Ricardo Palmero (atezaina), Fran Giraldez Avril (publizitatea), Iñaki González (difusioa) Dani Rubio (liburutegia).../ Juanjo Ortiz, Tomas Castañeda.

- 1988/02/19: Behin-behineko Batzordea, J.Mª Echanok (arrazoi pertsonalengatik, bizilekuz aldatzea) eta gainerako Batzordeak kargua uzteagatik. Lehenengo ekintza bulegoa profesionalizatzea da, Mª José Sánchez (FP-II Administraria) kontratatuz astelehenetik ostiralera (17:00etatik 20 00etara). Dani Rubiori ere ordaintzen zaio liburutegia ordenatu eta berrantolatzeko. Soinu-ekipoa berritzen da eta proiektagailuak konpontzen dira.

- 1988/04/11: (1261. saioa) Zineklubak film laburrekiko beti izan duen ildotik, "Los zapatos mágicos" (Jose Teran, 1987) eta "Dulce libertad" (Alan Alda, 1986) saio bikoitzei (film laburra + film luzea) ekin die berriro. Jose Teran errealizadorea bertan dugu.

Jose Teran. Zinematografian hezitua Pragan (orduan Txekoslovakia). EITBko telebista-kamera.

- 1988/05/23: (1267. saioa) Fas zineklubak Lankide Aurrezki Kutxako kultura sailarekin izandako esperientziaren ondoren, "Akats judizialak zineman” zikloa abian jartzen du. "Falso culpable" (Alfred Hitchcock, 1957) filmaren proiekzioak emango dio hasiera zikloari, solasaldietan zuzenbidean espezializatutako abokatuak izango direlarik.

- 1988/05/24: [Z033. saioa] "Sólo se vive una vez" (Fritz Lang, 1937).

- 1988/05/25: [Z034. saioa] "Galileo" (Liliana Cavani, 1968).

- 1988/05/26: [Z035. saioa] "El crimen de Cuenca" (Pilar Miró, 1980)

- 1988/05/27: [Z036. saioa] "Sección especial" (Costantin Costa-Gavras, 1975)

- 1988-10-03: El Correo. Urria eta abendua bitarteko programazioa, Gobernu Batzorde  berria (behin-behineko Gobernu Batzordeak Asanbladan [Ohiko Batzarra Orokorra-OBO] onartua).

- 1988/10: Manu Paja (Gutuna *ZINEBIko zuzendaritza berriari) "Antolakuntza berriak, denek aski ezaguna, Bilboko zinematografia-maila igotzeko ezinbesteko jarraipena emango du, Joseba Lopezortegaren zuzendaritzapean dagoen lantalde teknikoak (FAS zineklubari lotua) behar besteko bermea izan behar du mantentze eta hobekuntzarako... Hori dela eta, Fas zineklubaren partetik, ‘Zinemaldiko...’-ri (ZINEBIri) desiorik onena edizio berri hau egiteko, eta aurreko urteetan egin izan den bezala, lankidetzan aritu ahal izateko hautaketan eta FASeko epaimahaian”.

(*) 1988an, 30. ekitaldian, Lehiaketa Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdia bihurtu zen. Udalaren borondatez, jaialdia Luis Iturrik zuzentzen zuen Teatro Arriagaren menpe jarri zen, eta hark Joseba Lopezortega izendatu zuen lehiaketarako ordezkari (zuzendaria: Luis Iturri;zuzendaritza Batzordea: Joseba Lopezortega, Ernesto del Rio eta Juan Marino Ortuoste). Erabaki horrek bere biziraupen ekonomikoa bermatu zuen. Bi bilera garrantzitsu egin ziren: Infografiari buruzko Estatuko Topaketa, ordenagailuz sortutako irudietan adituak zirenak bertan zirela: eta bestetik, Historialari Zinematografikoen Elkartearen Kongresua. 2000. urtean (42. ekitaldia) ZINEBI izena hartu zuen.

- 1989/01/09: (1285. saioa) "Supervinxens" (Russ Meyer, 1975) filmaren proiekzioa. Baita, lehen aldiz eskuko programan euskarazko testua sartu da. Ongi etorri!

- 1989/01/23: (1287. saioa) Saio bikoitza, "Coffe and cigarrettes" film laburra (Jim Jarmusch, 2003) eta "Down by Law/Bajo el peso de la ley" (Jim Jarmusch,1986). Solasaldia Octavio Gonzalez Truebaren eskutik.

Octavio Gonzalez Trueba zineklubeko bazkide eta kolaboratzailea 80ko hamarkadan. Beti zinemaren munduarekin lotuta, 1998an "El cine en la educación" idatzi zuen, eta Jaurlaritzako batzordetan parte hartu zuen (kultura-sorkuntzka, zinema-gidoiak, 2012). FICAB-Bidasoako Zinema Arkeologikoko Nazioarteko Jaialdian ere hartu zuen parte (Traducción, Sinkro Subtitling, 2018) eta Irudi berria-Imágenes Vivas elkartean parte hartzen du 2019tik.

- 1989/02/20: (1291. saioa) "En la ciudad blanca" (Alain Tanner, 1982) filmaren proiekzioa. Solasaldia Alexander Zarateren eskutik.

Alexander Zarate. Informazio Zientzietan eta Kazetaritzan lizentziatua (1988, UPV/EHU). Erredaktorea, zinema-kritikaria eta artikulugilea. Solaris zinema-aldizkariaren sortzailea (1990-1994). Imval-Bilbaoko irakaslea (1994-2002). 2005etik aurrera, hedabideei eta idazketari zuzenduta (zinemari buruzko artikuluak eta liburuak). Solaris Zinema Guneasortu zuen Madrilen 2014an ondoko leloarekin:"Trebatu zure begirada. Gozatu zinema garaikideaz, XXI. mendea”.

- 1989/03/13: (1294. saioa) Saio bikoitza, "Hablar después de oir la señal" (Antoni Verdaguer, 1982) eta "Angustia" (Bigas Luna, 1986). Solasaldia Iñaki Gonzalezen eskutik.

Iñaki González Beltran FASeko bazkidea eta laguntzailea 80ko hamarkadan. Kazetaria. La noche americana en Uribe fm (Gorliz. Bizkaia) programa zinematografikoko zuzendarietako bat.

- 1989/03/20: (1295. saioa) Saio bikoitza, "Operación Miguelete" (J.L. Morales-J.C. Rivas, 1981), 1981eko 23F-ko estatu kolpeari buruzko dokumental film laburra eta "El túnel" (Antonio Drove, 1987). Solasaldia Txarli Otaolaren eskutik.

Txarli Otaola Viñegra (Gordexola, Bizkaia, 1958) Ingeniari Teknikoa Elektronikoa (1980, IITUE/EUITI-Bilbao, EHU). Elektronika eta Elektrizitateko irakasle hasi zen, eta urte pare batez Elektro-Medikuntzan lan egin zuen. 1990eko urriaz geroztik, industrian lan egin du Gasteizen. FASeko bazkidea 1980tik, etengabe. Lehendakariorde izan da (1996-2004), gero presidentea (2004-2006) eta idazkaria (2010-gaur egun arte).

- 1989/04/03: (1296. saioa) "Cuentos para una escapada" (Manuel Gutierrez Aragon, 1979) filmaren proiekzioa. Solasaldia, Dani Rubiorekin.

Dani Rubio Zotes (Arrigorriaga. 1948) Irakasle-ikasketak egiten ditu, eta lehen hezkuntzako irakaslea da. Gobernu Batzordeko (GB/JdG) kidea 1988tik, hasiera batean liburutegiko zereginetan eta, ondoren, idazkari gisa hainbat etapatan (lehendakaritzak), pandemiaren ondoren (2020an) GB uzten du.

- 1989/04/08-14. Hainbat hedabidek (DEIA, Egin eta El Correo) Perestroikaren Zinema zikloa iragarri dute (5 film, astelehenetik ostiralera). FAS zineklubak, Lankide Aurrezki Kutxarekin elkarlanean, ziklo hau publiko guztientzat antolatzen du.

- 1989/04/10-14: Perestroikaren Zinema zikloa (Sobiet Batasuna) Fas zinekluba eta Lankide Aurrezki Kutxakokultura sailaren arteko lankidetzari esker.

- 04/10: (1297. saioa) "Zerkalo/El espejo" (Andrei Tarkovski, 1975).

- 04/11: (1298. saioa) "Tema" (Gleb Panfilov, 1979).

- 04/12: (1299. saioa) "Control en los caminos" (Alexei Guerman, 1986).

- 04/13: (1300. saioa) "Arrenpetimiento" (Tengiz Abuladze, 1986.

- 04/14: (1301. saioa) "Mañana fue la guerra" (Yuriy Kara, 1987).

- 1989/05/04: (Z037. saioa) Ezohiko bilkura, Bilboko Frantses Institutuarekin lankidetzan. "Danton" (Andrej Wajda, 1983) filmaren proiekzioa.

- 1989/05/08: (1304. saioa) "Broadway, Danny Rose" (Woody Allen, 1984), Txus Retuertok aurkeztuta, Woody Alleni buruzko ziklo bat hasiko da lau filmerekin:

- "La rosa púrpura del Cairo" (1985)

- "Hannah y sus hermanas" (1986)

- eta "Días de radio" (1987).

Baita, "Estudios sobre el cine de W. Allen" New Yorkeko errealizadoreari buruzko bi liburuxka argitaratu ziren.

- 1989/10/01: "Fas zineklubaren iragana, oraina eta etorkizuna". 89/90 ikasturtearen hasiera (eskolako ikasturtea jarraitzen baitzen, urritik ekainera). “Udazkenean FAS zineklubak mende herena baino gehiago bete du (1990ean 37 urte izango dira 53ko urtarriletik, edo 35 urte 55eko otsailean erregistratu zenetik), estatuko zinekluben dekanoa delarik. 1.300 saio baino gehiago etengabe 1953tik 1990era, astelehenez astelehene, ikasturtez ikasturte, aurkezpena, filmen emanaldian jatorrizko bertsioan eta solasaldia, gorabehera politikoak saihestuz (diktadura, zentsura… eta Martin Scorseseren "New York, New York" proiekzkoa 1981eko otsailaren 23an, 23-F historikoan). 1953ko urtarrilaren 23tik (zineforum) eta bi urte geroago 62 lagun ausartek Cineclub FAS Kultur Elkartea eratu zutenetik. Harrezkero, urtean 12.500 pertsona baino gehiago igaro dira San Bizente Aretotik. Honezkero, zinemarekiko izpiritu eta zaletasunari eusten dion leku bakarra ez garela sinistu nahi genuke, baina...Aurkezpena, proiekzioa eta solasaldia, baita milaka aleko liburutegi zinematografiko aparta ere. Edo argitalpen-proiektu berriak, zikloak prestatzea, erakunde publiko eta pribatuekiko irekiera eta lankidetza, horiek dira gure balioak… FAS zinekluba, dibulgaziozko, kulturazko eta didaktikako ezagutza garrantzitsu baten igorlea, etorkizunari begira ere kalitate handiko zinema-eskaintza alternatiboarekin”. Paco Giraldez.

- 1989/10/19:

* FAS saria ez da agertzen ZINEBI* 1989ko oinarrietan. Zinemaldien Federazioaren arauen arabera sari metalikorik ez izatea da horren arrazoia.

* Bizkaiko Aurrezki Kutxak programa inprimatzeari utziko dio, kutxen bat-egitea dela eta. 1990eko apirilean, Bilbao Bizkaia Kutxa gisa harremanariekingo zaio berriro.

* Bazkide berriak ekartzen dituzten bazkideei kuota-hobaria ezartzea, % 50. Atezaina alde batera uztea erabaki da (urtean 80.000 pezeta aurrezteagatik);  bazkide-boluntarioek egingo dute aurrerantzean lan hori.

- 1989/12/11: El Correo (Ana Larizgoitia). “Laguntza eta bazkide faltak FAS zineklubaren itxiera ekar lezake”. 2 milioi pezetako urteko aurrekontua: Udala, BBK, Diputazioa... ohikoak ez diren gazte ikusleak, filmaren arabera...). 1990eko ekainean ez da saiorik izango, gastuak murrizteko.

80ko hamarkada ixteko iragarpen txarrak, berriro ere zineklub baten bizitza gorabeheratsua; 1953ko urtarrilean sortua eta kontuak kontu eta hainbat traba gaindkituta, laugarren hamarkadara iritsi da Fas zinekluba.

Fas zinekluba

2022/12/15