Fas: 3. Bol. 70eko hamarkada. Aldaketa-garaiak, bilakaera-iraultza
Izan ala ez (baliozkotasuna eta indarra). Fas izenaren jatorria.
Fas = bidezkoa, zuzena (‘fas edo nefas terminoengatik)
Latinezko fas atque nefas: bidezkoa eta zilegi ez dena.
Egin dezagun bidaia moduko bat hamarkada hau testuinguruan kokatzeko. Gogoan izan Espainiak Francoren diktadurapean jarraitzen duela: 1975eko azaroaren 20an hil da Franco eta bi urte lehenago Carrero Blanco hil zuten. Alderdi Komunistaren legeztatzea 1977an iritsiko da; urte berean Hauteskunde Orokorrak izango dira: Konstituzioa 1978an onartuko dute eta 1979an Hauteskunde berriak egingo dira. Gay eta feminista mugimenduek indarra hartuko dute gizarte mailan.
Portugalen "Krabelinen iraultza"-k (1974) egingo du eztanda, Salazarren diktadurarekin amaituz.
Frantzia 68ko maiatzak ekarritako gizarte-asalduratik errekuperatzen ari da; De Gaulleren dimisioarekin (1969), Pompidou gaullistak hartuko du haren lekukoa, harik eta 1973an hil arte. Giscard D 'Estaingen txanda izango da jarraian eta herrialdeak bizi duen krisialdiari aurre egin beharko dio. Kontrakulturak indarra hartzen du, abortua legeztatzen dute 1975an eta, ondoren, homosexualitatea despenalizatuko dute.
Italia "Berunezko urteetan" murgilduta dago: Brigada Gorriak, Lotta Continuak herrialdea atentatuekin astintzen dute Demokrazia Kristauko G. Leone agintean zegoela. “Larrialdi terrorista" zegoen indarrean.
Alemanian, bitan banatua 1949tik, II. Munduko Gerraren ostean: Federala (Willy Brandt) eta Demokratikoa (Walter Ulbricht). 1970ean,erasorik gabeko ituna sinatu zuten biek. Bitartean, Europar Batasuna sortzeko lehen urratsak emango ditu Alemania Federalak 1970ean eta Munduko Futbol Kopa hartuko du 1974an, txapelketa irabaziz gainera. Alemania Demokratikoan bateratzeko urrats herabeak ematen diren bitartean, Federalean mehatxu terroristak gora egingo du (Armada Gorria, Baader Meinhof...).
Erresuma Batuan Edward Heath kontserbadorea aterako da garaile hauteskundeetan; ekoizpen industriala ez da errentagarria eta grebak etengabeak dira. Europar Batasunarekin bat egingo dute1973an, ikasleen gehiengoak ikasketak utziko dituzte 16 urterekin sexu-iraultzagoraka doan bitartean. Emigrazio jendetsua jasoko du herrialdeak eta The Beatles ospetsuen banaketa etorriko da. Harold Wilson laboristak agintea hartuko du 1974an.
Eta Atlantikoaren bestaldean, Estatu Batuetan, Richard Nixon eta Gerald Ford errepublikanoen ondoren, Jimmy Carter demokrata helduko da Etxe Zurira: Estatu Batuek orientazioa galdu izanaren sentsazioak gizartearen ondoeza eta frustazioa ekarriko ditu eta ezegonkortasun politikoa geldiarazita, pobreen klase berri bat sortuko da: teenager beltzak langabeen % 50era iritsiko dira. Gauzak horrela, Woody Allenek zera botako du 1973an: sexua eta heriotza direla benetazko kezka bakarrak.
420 saio izan dituen hamarkada honetako (1970-1979) datu batzuk aurreratuko ditugu. Rankingaren arabera izen batzuk emanaldi kopurua oinarri hartuta: Luis Buñuel (11 film); Ingmar Bergman (10); Joseph Losey (9); Robert Bresson (8); John Huston (6); Fritz Lang (6); Georg Wilhelm Pabst (5); Eric Rohmer (5); Billy Wilder (5); Robert Altman (4); Michelangelo Antonioni (4); John Boorman (4); Elia Kazan (4); Louis Malle (4); Vincente Minnelli (4); Roman Polanski (4); Carlos Saura (4). Ekoizpenei dagokienez, AEBk markatzen du alde handiena nabarmen (125 emanaldi); ondoren, Frantzia (71), Espainia (45), Erresuma Batua (43), Italia (34) eta Alemania (17) leudeke.
1969/01 - 1971/12 (3.0) 60ko hamarkadatik dator.
Julian Lazaro Romeo (presidentea), Emilio Martinez Urquijo (presidenteordea), Fernando Alaña (diruzaina), Ansotegui, Basurto, Soloaga, Perez andrea, Reparaz, Oteo, Recalde, Carretie, Carretié andrea), Luis Mari Matia,...
- 1970/02/02 (662. saioa): Jesús Yagüe Arechavaletak "Los escondites" (1969) filma aurkeztu zuen.
- 1970/02/09-13 (666-670. saioak): Alemaniako Kultura Institutuaren bitartez, Georg Wilhelm Pabst (1885-1967) zinegilearen inguruko zikloa.
- 1970/02/23: Jose Julian Bakedanok George Franjuren "Thérèse Desqueyroux/Relato íntimo" aurkeztu zuen.
Jose Julian Bakedano Sarrionaindia (Durango, 1948). Gidoilari eta zuzendaria, Arkitektura eta Zuzenbideko ikasketak egin zituen Madrilen. Txikitatik zinemazalea, kritika zinematografikoa jorratu zuen, baita literarioa eta arte-kritika ere. Zinema-zikloak antolatzen jardun zuen, eta 1968an Bilboko Zinema Dokumental eta Film Laburren Nazioarteko Lehiaketan parte hartzenhasi zen. 1970ean "The Bride of Frankeinstein" film laburra zuzendu zuen.
- 1970/04/13: (681. saioa) Zinekluben Filmategiaren bitartez 16 mm-tan proiektatu zen "Oktyabr/Urria" (1928), Sergei M. Eisenstein eta Grigori Aleksandrov zuzendarien filma.
- 1970/10: FASeko programazioa eta harreman publikoen ardura daraman Roman Zubiarendako soldata adosten da (3.500 peseta x 12), baina Zubiak uko egiten dio. Begoña Martijak soldata (3.000 pta x 12) onartzen duidazkaritza eta administrazio lanen truke.
- 1970/10/07-26: Lau saio-jardunalditan (astean behin) "Zinematografia-hastapenari buruzko ikastaroa" egingo da, azken jardunaldian, film laburren emanaldiarekin batera, P. Belda apaizaren "Erotismo y violencia en el cine de hoy" hitzaldia programatzen direla.
- 1971/01/30: (719. saioa) Urtero zinemaren zaindariaren omenez, San Juan Bosco eguna ospatzen da urtarrilaren 31n. FASeko bazkideek Arantzazura egindako txangoa zela eta, "El cineclub Fas en Aranzazu" dokumentala proiektatu zen
- 1971/02:
1. - Hezkuntzari buruzko Lege Berriari buruzko prestakuntza egiten da: "Ikus-entzunezko Hedabideak” “Zinema" ordezkatzen du.
2.- Haurrendako zinema begiraleei zuzendutako ikastaro bat egiten da.
- 1971/02/01: (720. saioa) Zinekluben arteko lankidetza giroa dela eta, Unibertsitateko Zineklubeko Teo Perez Infantek Joseph Losey-ren "The Criminal" (1960) filma aurkeztu zuen.
- 1971/03/09-11-12: (729/731. saioak) Alemaniako Kultur Erakundearekin lankidetzan, Achauer jaunak Fritz Langen hiru film aurkeztu zituen bigarren solairuko gure "egongela txikian".
- 1971/06/07: (748. saioa) Zinekluben Federazio Nazionalaren eskutik, "altzairuzko oihala" ekialderantz zeharkatzen dugu, eta Vera Chytilová zuzendari harrigarriaren "O nacem jinem/Hablemos de otra cosa (“Dos vidas”, 1963) proiektatzen da.
1971/06/28: Hastapenetatik film laburrekiko konpromisoari eutsiz, zineklubak "Festival del Corto Español" saioa egin zuen 751. saioan.
- 1971/09: 1965ean sortutako Ondarroako Kresala Elkartea FASekin harremanetan jartzen da elkarrekin jarduera zinematografikoak antolatzeko.
- 1971/11: J.M. Echano, J. Lázaro eta E. Mtz. Urquijok Bilboko Zine Dokumental eta Film Laburren Nazioarteko XII. Lehiaketan hartzen dute parte.
- 1971/12/15: "Hierro" egunkariak FASeko zuzendaria berria den Emilio Martínez Urquijo elkarrizketatu zuen.
1972/01 - 1974/12 (3.0)
Emilio Martínez Urquijo (p), Daniel Soloaga (po), Alberto Iglesias (idazkaria), J.Mª Zorrozua (dz), Estela Villoch, José María Larrea apaiza (kontsiliarioa)...
- 1972/01/11: Zorionak Enrique Usobiaga Marsal doktoreari (FASeko lehen presidente izandakoa) medikuntzan lortutako merituengatik "Frantziako Ohorezko Legioko Zaldun Gurutzea" jasotzeagatik. Truke zientifikoak Frantziako eta Espainiako gastroenterologoen artean.
- 1972/02/21: (772. Saioa) FASen hastapenatik bazkidea den Estela Villoch Duartek Sydney Pollack zuzendariaren "They shoots horses, don 't they? Danzad, danzad malditos” (1969), filmaren mahai-ingurua zuzentzen du.
- 1972/04/04: (777. saioa) "Contactos" (1970) proiektatu zen Paulino eta Santos bertan zirela. Paulino Viota, Javier Vega eta Santos Zunzuneguik sinatutako gidoia.
Paulino Viota Cabrero (Santander, 1948). Zinema zuzendaria eta irakaslea. Ekonomia Zientziak ikasi zituen Bilbo) eta ondoren Madrilgo Complutrmndr unibertsitatean. 1966 eta 1968 bitartean film labur batzuk eta metraje ertaineko film bat zuzendu zituen. 1970ean "Duración" eta "Contactos" zuzendu zituen, eta 1982ra arte jarraitu zuen zuzendari lanetan.
Zenbait elkarrizketatik aterata (1996eko ekaina) : "Fin de un invierno "(1968ko otsaila) film laburra filmatu ondoren," Contactos "prestatzeko lanari ekin genion. Ekonomia Zientziak ikasten ari nintzen Bilbon. Oraindik existitzen den FAS zineklubean Santos Zunzunegui ezagutu nuen. Santanderren nengoela, Javier Vegarekin lan egiten nuen, harreman oso estua genuen-eta. Gidoia oso modu berezian idatzi zen: bi gidoilariak, Javier Vega eta Santos Zunzunegui, hiri ezberdinetan bizi ziren eta ez zuten behin ere topo egin lan-prozesuan, eta nik lotura-lanak egiten nituen".
Santos Zunzunegui Díez (Bilbo, 1947). Idazlea, gidoilaria eta zinema-historialaria. Zuzenbidean eta Ekonomian lizentziatua Deustuko Unibertsitatean. Ikus-entzunezko Komunikazioan katedraduna da UPV/EHUn. Bere jarduera bibliografikoan, berriz, zinema gidoiak, saiakerak eta kazetaritza-artikuluak jorratu ditu.
- 1972/04/24: (780. saioa) 1971ko apirilean estreinatu ondoren, Pedro Oleak "El bosque del lobo" aurkeztu zuen FASen.
Pedro Olea Retolaza (Bilbo, 1938). Gidoilaria, zuzendaria eta ekoizlea. Ekonomia Zientziak ikasten hasi zen Bilbon (gaur egungo EHUn), baina zinemarekiko zuen grinak Madrilgo Zinematografia Eskola Ofizialera eraman zuen. Ikasketak eta zinema kritikapartekatu zituen. Graduatu ondoren, zinema eta telebista uztartu zituen. Bere lehen luzemetraia, "Días de viejo color" (1967), Idazle Zinematografikoen Zirkuluak saritu zuen. Ondoren musikal bat egin zuen Juan eta Juniorrekin eta 1971n "El bosque del lobo" filmatu zuen.
- 1972/05:
* Fas zineklubaren erakunde arteko bilera "La Bilbaína"-n Faustino Ramosekin, (Informazio eta Turismoko probintzia-ordezkaria), Satrustegui eta Delclaux jaunekin, (Kultura Hispanikoaren Institutuko presidente eta presidente ohiarekin hurrenez hurren) eta Zinema Dokumentalaren Lehiaketako zuzendaritza-taldearekin.
* Jaime Delgadorekin (Kultura eta Ikuskizun Orokorreko zuzendaria) topaketa Espainiako Filmategiaren (Florentino Soria) ekarpenei buruzkoa, solasaldietarako aurkezleak tartean.
* Fas zineklubak bere gain hartzen du "gazteentzako saioen" kudeaketa (larunbatetan egitekoak)
- 1972/09:
* Zikloak onarpena Filmoteka Nazionalarekin.
* "Dirigido por..." aldizkariaren 0 zenbakia erostea.
- 1972/10/16-23-30: (800. saioa) (izan ere 792. saioa) "Zinema ahaztuta" zikloa:
1/"El hombre del cráneo rasurado" (André Delvaux. 1967), J. Mª Echanok aurkezten du.
2/ (793. saioa) "El más valiente entre mil" (Tom Gries. 1967), Luis Mª Matiak aurkezten du.
3/ (794. saioa) "Calcutta" (Louis Malle. 1969), estreinaldia, Agustín Carretiék aurkezten du.
- 1972/11/06: (795. saioa) "Protagonista, emakumea" zikloa:
1/"Tristana" (1970, Luis Buñuel)
2/ (796. s) "Raquel, Raquel" (1968, Paul Newman)
3/ (797. s) "La vieja dama indigna" (1965, René Allio)
- 1972/12:
* Hileko kuota kendu da. Eta hiruhilekoa 250 pezetatan geratzen da.
* Ikasleen kuota ezartzen da, % 50 = 125 peseta. Adin-nagusitasuna (21 urte) nahitaezkoa da bazkidea izateko. Legeak 18 urtera jaitsi zuen adin-nagusitasuna 1978an.
- 1972/12/10: Batzar Nagusiaren apunteak
* Luis Mª Matia bazkidea, Zinekluben Federazio Nazionaleko eskualdeko bokala izateko hautatua.
* Kontaktuak egiten dira Bizkaiko beste zineklub batzurekin.
* Kontsiliarioa, FASeko erlijio-aholkularia, Rafael Martínez Taubmann apaizak bere postua utzi dio José María Larrea apaizari
* Jesús Mª Echano, FASeko presidente ohia, Bilboko Nazioarteko Zine Jaialdiarekin harremana zuen Instituto Vascongado de Cultura Hispánico delakoaren Idazkari Nagusi izendatu zuten (1954-1977, eta ondoren Centro Iberoamericano de Cooperación deitzen da).
- 1973/12: Ikasturtean zehar "OHO" saioak egiten dira Haur eta Gazteentzako Zinema Ikasketen Zentroarekin lankidetzan (OHO: Oinarrizko Hezkuntza Orokorra Espainian 1970etik 1997ra, 6 eta 14 urte bitarteko haurrentzat).
- 1974/12/23: OBO-Ohiko Batzar Orokorra: 1975erako Batzarra aldatzea planteatzen da
- 1975/02/17: EBO-Ezohiko Batzar Orokorra
* Emilio Mtz Urquijok, lan-arrazoiengatik, Batzordea utzi du, Luis Mª Matiak bezalaxe.
* J.Mª Ferré diruzainak egoera ekonomiko zaila aurkezten du (filmen zekin gastuen igoera handia.
Sarrerak: 296.622 pezeta
Gastuak: 351.892 pezeta
Emaitza: -55.270 pezeta
Kuotak igo, bazkide kopurua handitu eta gastuak murriztura "beharrekotzat" jotzen da.
1975/02 -1975/12 (1.0)
Jesús María Echano Loizaga (p. 2.aldiz), Daniel Soloaga (po), José Mª Ferré Ledesma (id), José Mª Zorrozua (dz), Pilar Acha, Santi Laespada, Isidro Padró,...
- 1975/03:
* "Emakumearen askapena" ziklo espainiarratren prestaketa.
* "Cine-Clubs" aldizkariaren 15 zenbaki eskuratzea
- 1975/03/06: Zinemaren zentsura-arauen analisia.
- 1975/03/13: "Jesucristo Superstar" filmaren estreinaldian Consulado zinema aretoan eta solasaldia FASen ikusi ondoren.
- 1975/04:
* Informazio eta Turismo Ministerioari dirulaguntza eskatzea
* Hezitzaileen Astea egitea
- 1975/04/21: RTVEren bisita Fas zineklubera La 2ko "Filmaciones de cineclubs de España" saiorako.
* Peter Bogdanovich zuzendariaren “Luna de papel” (1973) filmaren ondorengo solasaldia grabatu zuten eta Batzarreko hainbat bazkideri elkarrizketak ere bai. 1975eko irailean eman zuten telebistan.
- 1975/05: Eserleku berriak jarri ziren San Bizenten.
- 1975/05/10: Aretozainak ordezkatzeko planteamendua. Zineklubak boluntarioen kudeaketa hartzen du bere gain.
- 1975/05/22: Santiago Apostol zinema aretoaren itxieraren berri eman zen, Fas zineklubari nola eragingo dion aztertuz.
- 1975/07: Bulegoa egunero irekitzen da (17:30-19:00). Luisi, uztaila-abuztua (2.000 pezeta/hileko + 250 pezeta saio bakoitzeko leihatilan)
- 1975/11/20: Franco hil da. Aktetan ez dago aipamenik.
- 1975/11/24: Programazioa mantentzen da (908. Saioa): "Monster/El monstruo" (1971) beldurrezko filma proiektatuz, Stephen Weeks zuzendariarena. Bitxia, ezta?
- 1975/12/09: OBO. Gobernu Batzordearen aldaketa.
* Gure zineklubaren printzipioei eta kudeaketari buruzko barne-eztabaida.
* Zinema Dokumentalaren Nazioarteko Lehiaketarekin (ZINEBI) lankidetzari eusten zaio, eta "Giza balioak" saria emango da.
* Gainera, Gijongo Jaialdiarekin, Bizkaiko Ikastetxeekin eta San Bizente Aretoarekin ere programatzeko adostasuna.
1976/01 -1977/12 (2.0)
Daniel Soloaga Buerba (p), Isidro Padró (po), J.Mª Ferré (id) / Conchita Carretié (id’), Leopoldo Burguera Alvíz (dz) /Antonio Sarmiento (dz’), Agustín Carretié, José Mª Legarda,...
- 1976/03/22: "Zinemaren Teoria" ikastaroa, lau ikasgai, Isidro Padrók emana (FASeko presidenteordea), Zinematografian diplomatua Valladolideko Unibertsitatean. Gaiaren aurkibidea banatuko da proiekzioaren aurretik, eta ondoren horri buruz hitz egingo da. Filma interés handiko klasiko bat izango da.
* Sarrera. Kontzeptua, irakurketa eta egitura (1.)
- 1976/04/12: *Natura eta irudi zinematografikoa (2.)
- 1976/05/03: *Artikulazioa eta diskurtso zinematografikoa (3.)
-1976/06/07: * Laburbildu eta Ikastaroaren laburpena (4.)
- 1976/10/25: OBO
* 1.500 pezeta kuota berria (1973tik aldatu gabea).
* Gastua murrizteko saio kopurua murriztea planteatzen da.
* Informazio eta Turismo Ministerioaren dirulaguntza jaso dugu (25.000 pezeta)
* Egoera ekonomikoa aldatzen da (13.941 pezetako superabita)
- 1976/--: San Bizenterekin elkarlanean, emanaldiak larunbatetan eta igandeetan.
- 1976/--: Zineari buruzko artikuluak argitaratu dira "Iglesia en Vizcaya (Bizkaia)" elizbarrutiko aldizkarian
- 1976/11/23: (953. saioa) “El ejército de las sombras” (Jean-Pierre Melville. 1969) emanaldia. Solasaldia, Isidro Padrók auzkezten du.
Isidro Padró Ipiña (Ortuella. 1945) Filosofia eta Letretan lizentziatua (Deustuko Unibertsitatea), Zinematografian diplomatua (Valladolideko Unibertsitatea). Fas zineklubeko bazkidea 60ko hamarkadatik (1966), batzordekidea (1972-1975), lehendakariordea (1975-1978) eta presidentea (1978-1980). Bizkaiko Zine Begiraleen Elkarteko presidentea.
Bere oharrak erantsi ditugu: Lizentziaturako tesina "IL WESTERN ALL 'ITALIANA" izan zen, FAS Zine Klubeko liburutegian egon behar duen dokumentua. 50 urte baino gehiago igaro dira FAS Zine Klubean hasi nintzenetik. Orain, bizi izan nituen une atsegin asko gogorarazten dizkit. Modu bat zen lagunak izatea benetako lagunak izan diren eta izaten jarraitzen duten pertsonak ezagutu nituen aldi berean. Baina gogora ditzagun une honetan agertzen zaizkidan hainbat alderdi:
• Nire bizipenak 1963an hasi nituen. Oraindik ez nituen 21 urte, bazkide izateko adina. Horregatik hasi nintzen FAS zine-klubean kabinako operadore gisa, operadore laguntzaile gisa noski, ez bainuen titulurik, ezta ezagutzarik ere. Hauxe izan zen FAS Zine Klubeko nire bizipenen hasiera. Astelehenero bi saio izaten zituen zinema klub batek, bata arratsaldeko 4:00etan eta bestea 7:30ean.
• 4:00etako saioa aurkezlearentzat eta bertaratu nahi zuten apaizentzat zen. Saio horretan, zer plano edo eszenatan moztu behar zen jakinarazten ziguten, eta guk paper zati batzuk jartzen genituen, gero kendu beharreko zeluloide zatia mozteko. Giuseppe Tornatoreren "Cinema Paradiso" (1988) filmak islatzen duen bezala, hau da nire filmik gogokoenetako bat.
• 7:30etako saioak zine klub ororen jarraibideak jarraitzen zituen, filmaren aurkezpen bat, filmaren ikuspegi bat, gero bertaratuen artean solasaldi eta elkarrizketa bat egiteko. Askok alde egiten zuten, baina geratzen zirenak aurkezpena egin zuen pertsonak zuzendutako pelikularen elkarrizketa eta sakontzearen parte ziren. Horrela, pixkanaka-pixkanaka, bazkideak zinematografikoki. Eta ez zinemaz bakarrik, baita kanpoan ezin zitezkeen beste alderdi sozial, politiko eta kulturalez ere.
Hau izan zen nire kontaktuen hasiera FAS zine klubarekin. Zinema bizitzea eta ikastea zen, harekiko interes handia baitzuen, eta ezin zuen sakonago bizi. Horrela aritu nintzen hainbat urtez operadore laguntzaile. Nire lankide eta nagusiak egun batean etortzerik izan ez zuenean eta bi proiektoreekin bakarrik geratu nintzenean (horietako bat garai bateko San Vicente Zinema eta FAS Zine Kluba gogoratzen ari da Bilboko Antzokiaren sarreran). Proiekzioa normala izan zen proiektore batetik besterako aldaketak arazorik gabe eginez; baina proiekzioaren amaieran pelikula apurtu egin zen eta dena normala izatea nahi nuenez, ez nuen lotura egitea lortzen. Beraz, biderik azkarrenetik tira egin nuen eta filma proiekzio-aretora atera zen. Horrela, bi proiektoreen artean zeluloidezko metroak pilatu ziren, uste bainuen ez zirela asko beteko, baina filmaren metroak eta metroak erotu egiten zitzaizkidan. Ez zen arazorik izan, eta gero lurretik zegoena jaso nuen. Esperientzia bat.
21 urte bete nituen eta bazkide egin nintzen, zinema kluba modu zuzenagoan sentituz. Goizetan Deustuko Unibertsitatera joaten zen Filosofia eta Letretako ikasketak egitera, eta arratsaldeetan zinema-operadore aritzen zen, astelehenetan FAS Zine Klubean, eta gainerako asteetan San Vicente zineman eta Matiko zineman.
Eta urte batzuk igaro ziren bazkide gisa, eta Daniel Soloagak hasitako Batzordeko kide izan nintzen. Urte batzuk igaro ziren eta bertako lehendakari hautatu ninduten.
• FAS zine klubak, beste zine klub batzuek bezala, oso lan garrantzitsua egiten zuen 50, 60 eta 70eko hamarkadako gizartean. Francoren diktaduraren garaia zen, ez zegoen askatasunik, ezta zinematografiaren alorrean ere. Horregatik, askotan Elizari babesa ematen zioten zine klubek, ikustea ezinezkoa zen beste film batzuk ezagutzeko balio zuten; horrela, zinekluben bidez "Acorazado Potemkin" bat ikus genezakeen, zinematografiaren maisulana, zinema klubetik kanpo ikustea ezinezkoa zena. Film hau bezala, zinemazaleak eta zinemazaleak ezin zuen ikusi gabe utzi. Alderdi hori zine kluba baloratu behar da, eta, zehazki, FAS zine kluba. Kulturarekiko eta zazpigarren artearekiko interesa duten hainbeste pertsona zineman trebatzeko balio izan du.
FAS zine-klubean zeuden Bilboko eta Bizkaiko pertsona ikasienetako asko. Unibertsitateko ikasketak alde batera utzita, kultur prestakuntza osatzeko tokia zen. Elkarrizketa eta desadostasunak zeuden. Horrek prestakuntzan eta ikaskuntzan laguntzen zuen. Eta esan genezake euskal zuzendari eta gidoilari asko FAS Zine Klubean hasi zirela.
FAS Zine Klubak nolabait kontrolatu behar zen prestakuntza eta askatasun gisa balio zuen, eta, beraz, poliziaren ordezkariren bat joaten zen saioetara, batez ere Bazkideen Batzar Nagusiaren egunean.
• Gaur egun badakigu Informazio Zientzien Fakultate bat dagoela, eta bertan pertsona asko ari direla Irudiaren munduan trebatzen. 50., 60. eta 70. hamarkadetan, Bilbon ez zegoen ikus-entzunezko hezkuntzari laguntzen zion ikastetxerik. Zinema Eskolan entretenimendu gisa baino ez zegoen. Eta hemen FAS Zine Klubak bere lana egin zuen: hainbat ikastaro eman ziren irakasleak heziketa zinematografiko baten munduan sartuz, hala nola:
o HEZITZAILEENTZAKO ZINEMA ASTEA, 1975eko apirilaren 11tik 21era, Komunikabideekin elkarlanean.
o HAURRENTZAKO I. ZINEMA ASTEA BILBON, 1975eko apirilaren 14tik 18ra.
o EUSKAL ZINEMA EZTABAIDAN ZIKLOA, 1981eko urriaren 26tik 29ra.
o "ASOCIACIÓN DE MONITORES DE CINE DE BIZKAIA/BIZKAIKO ZINEMA BEGIRALEEN ALKARTEA"-rekin batera, hezitzaileentzako ikastaro berriak antolatu ziren, hala nola Haurrentzako Zinema Jardunaldiak. Ez zegoen Zineman irakasleen prestakuntzan laguntzen zuen ezer; horrela lortu nahi zen Zazpigarren Artea eskolan sartuko da, ikasgai gisa edo mugimenduan dagoen Irudiko prestakuntza gisa.
o......
• Bilboko San Bizente parrokiari lotutako San Bizente Aretoak zinema-areto handi bat zuen, eta bertan ematen ziren filmak. Beste proiekzio-areto bat ere bazuen, Cine Clubaren lokalen parean; 16 milimetroko proiekzio-areto bat, formatu horretan hitzaldiak emateko eta filmak ikusteko balio zuena. Areto horretan egiten genituen hezitzaileentzako eta interesa zuten beste pertsona batzuentzako prestakuntza zinematografikoko ikastaroak.
- 1976/12/29: "Begi berriak Zinemarako" kanpainari babesa, gazteen artean ikusle berriak erakartzeko. "El País". Pascual Cebolladak, Haur eta Gazteentzako Zinema Zentro Nazionaleko zuzendariak, 10 eta 14 urte bitarteko haurrentzat gaur hasiko den kanpaina koordinatuko du, “irudiaren aurrean ikusle aktibo eta adimentsua, kritikoagoa, kontzienteagoa eta ez hain inozoa izaten laguntzeko umeari".
- 1977/03/28: (969. saioa) “Beldurrezko eta Fantasiazko Zinema” izenburuko zikloa sortu zen. "Barbarella" (1967, Roger Vadim). Sitgeseko jaialdiaren sorreraren ondoren (1968), zinema "fantastikoa eta beldurrezkoa" beti egon da zineklubaren buruan genero den aldetik, historian zehar filmak programatuz (hastapenetan "zientzia-fikziozkoak” deitutakoak. Ondoren, Donostiak 1990ean sortu zuen bere Astea, eta 1994an Bilbok jarraitu zion (gaurko FANT Jaialdia hain zuzen). Eta aurretik "Dracula", "Frankestein" edo "ontzi estralurtarrak" badaude ere, generoa beti egon da FASeko zinemazale-irudimenean, Mélièsetik hasita.
-1977/04/04: (970. saioa) "Leonor" (1975, Juan Luis Buñuel)
-1977/04/11: (971. saioa) "I Walked with a Zombie" (1943, Jacques Tourneur)
- 1977/04/19-20-21-22: Lau saio "El Corte Inglés"-ek antolatutako Zinema Amateurraren II. Lehiaketa Nazionalaren barruan.
- 1977/05/30: (982. Saioa) Film laburren saioa: “Camelamos naquerar”; “Los caballeros”; “El barranco de Viznar”; “Soria y Antonio Machado”; “El escritor, el viaje y el mar”; “Arrantzale”; y “Euskal santutegi sakona”. Antton Merikaetxebarriak (FAS zineklubeko bazkidea) aurkezten du.
Antton Merikaetxebarria Zuinaga (Bilbo, 1944). Kostaldekoa jatorriz, Elantxobe ondoko Ibarrengelua bihotzean, beti itsasoari, zinemari eta hiriari lotua egon da. 1972an filmatu zuen bere lehen film laburra, "Oldarren surrumurrak" (16 mm), Javier Aguirresarobe izan zelarik argazki-arduraduna; "Rumores de furia" (1976) lanaren jatorria izan zen "Oldarren surrumurrak". Aurrerago, "Barrio Rekalde Betolaza" (1973); “Arrantzale” (1975, ZINEBIn aipamena); eta "Euskal Santutegi sakona" (1976) etorri ziren. 1979an "Ikuska" euskal zinemaren proiektuan parte hartu zuen "Bilboko hiri espekulazioa" lanarekin (1979ko film labur onenaren Urrezko Maskorra). Gainera, "Bizkaiko Lege Zarra" (1980) egin zuen Foruei buruz. 2018an Ohorezko Mikeldi saia jaso zuen ZINEBIn. Errealizaziotik idazketa eta kritikara jausi egin zuen, lehenik "Egin" egunkarian, eta 1981etik aurrera "El Correo" egunkarian.
- 1977/10/01: Balantze ekonomikoa + 89.434 pezeta
- 1977/10/31: OBO
* Diruzain berria: Antonio Sarmiento.
* Sei hilean behingo kuota kentzen da, eta urtean behin eta/edo hiru hilean behin egitea adosten da.
- 1977/12/15: San Bizente zinema aretoaren itxiera jakinarazten da, zineklubak egoitza eta jarduera mantentzen dituela. Dani Soloaga presidenteak kargua uzten du eta Ricardo urtetan FASeko atezainari erretiroa ordaintzen zaio.
- 1977/12: Anekdota moduan, FAS zineklubaren komunikatua, Fronte Polisarioak San Bizenten egindako ekitaldi batetik aldenduz.
- 1977/--: Bizkaiko Zine Begiraleen Elkartearen sorreran parte hartzea.
1978/01 - 1980/12 (3.0)
Isidro Padró Ipiña (p), Marije Murguia (po), Ignacio Michelena [Iñaki Mitxelena] (id-programatzailea) / Carlos San Miguel Alberdi (id’), Antonio Sarmiento (dz), Fco. Javier Muniain, Leopoldo Burguera, Txabi [Javier] Loyola (hedabideak), Miguel-Mikel Loizaga (liburutegia), Begoña Martija (Zinekluben Federazioa), Pedro Mª-Kepa Lozano (Super-8), Javier Rueda, Javier de la Cruz, Serafín Areta, Trojaola jauna, Eduardo González (Teknika atala).
- 1978/01/19:
* San Bizente Aretoa ixten denean, parrokiak leihatila ixtera behartzen du. Bazkideak bakarrik onartzen dira.
* Bazkide asko daudenez, ez da iragarkirik egingo bazkide gehiago erakartzeko.
* Kultura Ministerioak 75.000 pezetako dirulaguntza eman dio FAS zineklubari. Azkenean, 100.000 pezetakoa izango da jasotako laguntza.
* San Bizenteren kostua: 4.000 pezeta saio bakoitzeko (dohaintza).
* 1000garren saioaren prestaketa.
- 1978/05/02: (1000. saioa). Zinemaren Astea: asteartetik larunbatera 5 saio 1000garren saioa ospatzeko:
* 05/02- "El acorazado Potemkin " (Eisenstein). Mahai-ingurua: Gertaera iraultzaile baten trataera artistikoa. Horrez gain, 1924an Bilbon Alejandro Olavarriak filmatutako "Un drama en Bilbao o Lolita la huérfana" proiektatuko da.
* 05/03 - "Jesucristo Superstar" (Jewison). Mahai-ingurua: Erlijio-ikuskizuna.
* 05/04 - "Viridiana" (Buñuel). Mahai-ingurua: Buñuelen erlijio-ikuspegia.
* 05/05 - "Éra.se una vez en Hollywood" (Haley). Mahai-ingurua: Ipar Amerikako musikala
* 05/06 - "Tony, te has vuelto loco" (Plivova-Simková/Králová). Mahai-ingurua: Haurrentzako zinema.
- 1978/10/30: OBO
Presidente aldaketa (Isidrok Dani ordezkatuko du) eta Gobernu Batzordeko beste hainbat kideren erreleboa.
* Ikasturtearen balantzea: -28.386 pezeta.
* Kuota berria: 1.800 pezeta urteko.
* Zineklubak berogailuaren eta proiekzio-kameren kudeaketa bere gain hartzen du.
* Isidro Padró Bizkaiko Zine Begiraleen Elkarteko presidentea ere bada.
* Maiatzean Filmategi Nazionalarekiko harremanari ekin zitzaion berriroRobert Bressoni buruzko zikloarekin (lau saio bi egunetan).
- 1978/12/13: Bulegoa, astelehena 18:30-19:30; ostegunetan, 18:00-19:00.
- 1979/01/10: Gobernu Zibilari zineklubaren estatutuen kopia eskatzen zaio.
- 1979/01: Gazteek (< 21 urte) saioetara joaterik ez dutenez, horretarako filial bat sortzea aztertzen da.
- 1979/01: FAS zineklubari buruzko artikulua "Egin" egunkarian.
- 1979/02/14: "Filmen fitxak" egitea onartzen da (Begiraleen Elkartea + Bizkaiko Aurrezki Kutxa). Lehenengo fitxa, "Queridísimos verdugos" izango da (1979/02/19)
- 1979/02:
* Zinema jarduerei buruzko ikastarora joan dira FASeko hainbat kide (Madril. Kultura Ministerioa).
* Hileko programaren formatu aldaketaren (DIN A5) onarpena.
* Bazkideen zerrenda berria egitea onartzen da.
- 1979/03/07:
* Proiekzioaren aurretik aretoan ingurumen-musika jartzea onartzen da.
* Atezainak bere kudeaketa amaitzen du (30.000 pezeta ordaintzen zaizkio). Bestetik, FASek berokuntza eta giltzak kudeatzen ditu aurrerantzean.
- 1979/06: Zinema ikastaroa (Bizkaiko Zine Begiraleen Elkartea + Fas zinekluba). 2. ikastaroa.
- 1979/06/18: Euskal Zine Saioaren prestaketa: "El mayorazgo de Basterretxea", "Pelotari" edo "Ama Lur" + euskal film laburrak.
- 1979/06/06:
* XXV. urteurreneko saioa prestatzea (1980an, 1955eko hasieraren arabera).
* Bulegoan gordetako hainbat filma: Euskadiko Filmategiari dohaintza egitea erabakitzen da (esker oneko gutuna).
* 50.000 pezetako dirulaguntza jaso du FASek Kultura Ministeriotik.
- 1979/10/22: (1045. saioa) "Easy Rider/Buscando mi destino" (1969, Dennis Hopper) Felix Linaresek aurkeztua.
Félix Linares Jaca (Bilbo, 1947). Idazlea, kazetaria eta zinema kritikaria. Musika, liburuak, komikiak, zinema... kultura letra larriz maite du. 1966an Radio Popular/Herri Irratian (Bilbo) aritu zen musika saioez arduratzen. 1980tik 1984ra, Carmen Navarrorekin batera, "kultura" aurkeztu zuen Telenorten (TVE/RTVE). Urte horretan Radio Euskadin ibilbide berria hasi zuen (hamaika lan eta programatan), eta 1995etik "La noche de..." saioko aurkezlea izan zden ETB2n. Langile nekaezina eta pertsona hobea.
- 1979/10/25-29:
* Bazkide gehiago daudenez, anfiteatroa irekiko da. Eta bazkide berriak ez onartzeari eusten zaio aldi baterako.
* Kuota1.800 pezetatik 2.100 pezetara igotzea onartzen da.
* Elkarteko kideen artean inkesta egiten da "FAS zineklubaren identitatea" definitzeko.
* "FASen oraina eta etorkizuna" dokumentua aurkezten da (Echano, Trojaola eta San Miguel).
* Ikasturte-urteko balantzea: - 99.514 pezeta (gordetatutako diruaren zati bat agortuz).
- 1979/11/07: elkarrizketa "DEIA" egunkarian (barruan eztabaida sortzen du: "pertsonalismoak" saihestea komeni da, FAS taldea delako beti).
- 1979/11: ZINEBI epaimahaia: Mikel Sampedro (FAS). "Oncle Ohe" SESB saria.
- 1979/12/03: Programaren formatua (PRG) aldatu da, eta A5 koadernora aldatu da.
- 1979/12/14: XXV. urteurrenaren prestaketa (1955... 1953aren ordez). Zinema astea:
* 1980/01/28: Zinemaldia lankidetza (Festival Internacional de Cine de San Sebastián)
*1980/01/29: ZINEBI lankidetza (Bilboko Dokumentalen eta Film Laburren Nazioarteko Jaialdia)
* 1980/01/30: Zinekluben Federazioa lankidetza
* 1980/01/31: Euskadiko Filmategia lankidetza
* 1980/02/01: Espainiako Filmategia lankidetza
* 1980/02/02: Haurrentzako zinema saioa
Gainera:
* Bazkideei gidoi eskaera eta Euskal Herriko Super-8 lehiaketa.
* Euskal Herriko Zinekluben Biltzarra antolatzea (1980/02/13)
* Zuzendariekin egindako saioak
Baina hori datorren urtean izango da, hamarkada berriarekin batera…
FAS zinekluba
2022/11/02
